© shivets production/brainwash / Pexels/Brainwash

Brainwash Bits

Waarom we een Blue New Deal nodig hebben

17 februari 2023

De opwarming en verzuring van oceanen, enorme hoeveelheden plastic soep en het ontstaan van dead zones, grote gebieden zonder (onderwater)leven. Het gaat slecht met de zee, weet ook hoogleraar politieke theorie Chris Armstrong. Daar komt nog bij dat de economie op en rond de zee zorgt voor grote sociale ongelijkheid. Daarom pleit Armstrong voor een Blue New Deal: afspraken die de oceanen weer gezond kunnen maken én zorgen voor een eerlijkere zee-economie.
De macht van taal

3 februari 2023

Taal is niet neutraal, weet de Turks-Duitse schrijver en activist Kübra Gümüşay. Ze groeide op met het Turks, Arabisch, Duits en later Engels. Geen enkele taal, zegt ze, kan de wereld in al zijn schoonheid en veelomvattendheid beschrijven. Sterker nog: taal is politiek en deelt mensen in categorieën in. Categorieën die geen recht doen aan wie we zijn. In Brainwash Bits laat ze zien wat de macht van taal is, en gaat ze op zoek naar een taal die niet uitsluit en mensen in al hun verscheidenheid laat bestaan.
De censuur van social media

20 januari 2023

Opeens niet meer kunnen inloggen in je socialmedia-account, dat overkwam Maya-Nora Saaid, TikTok-journalist bij Middle East Eye. Inmiddels is ze weer online, maar het blijft onduidelijk waarom ze precies geband werd nadat ze een video plaatste waarin ze Siri om de tijd in Israël en Palestina vroeg. Volgens schrijver Jillian York gebeurt het vaker dat content verwijderd wordt en zijn vooral kwetsbare en gemarginaliseerde groepen het slachtoffer. In Brainwash Bits laat ze zien hoe de censuur van social media werkt en wat de gevolgen kunnen zijn voor de democratie.
Hoe ver mag je gaan voor het klimaat?

23 december 2022

Soep gooien op kunstwerken, jezelf vastlijmen op een kruispunt, en zelfs sabotage van fossiele installaties: de klimaatbeweging is druk bezig zichzelf opnieuw uit te vinden, ziet ook klimaatwetenschapper Andreas Malm. Hoe radicaal ook, volgens hem is er veel toegestaan in de strijd tegen klimaatverandering. Want, zo zegt hij: wie opgesloten zit in een brandend huis, mag een paar ramen ingooien om te ontsnappen.
Bevallen: de geboorte van een trauma?

9 december 2022

Een bevalling is een bijzondere, vaak levensveranderende gebeurtenis. Maar lang niet alle vrouwen koesteren er warme herinneringen aan. Sterker nog, in meer dan de helft van de gevallen is sprake van obstetrisch geweld, weet filosoof en verloskundige Rodante van der Waal. Dat geweld in de verloskundige zorg doet zich voor in verschillende gradaties en heeft alles te maken met de manier waarop we de zorg voor zwangere vrouwen inrichten.
Waarom je best een beetje ongelukkig mag zijn

25 november 2022

Een fantastische baan, een geweldige partner en een strak lichaam. Er is nogal wat voor nodig om gelukkig te zijn in een wereld vol hoge verwachtingen. Maar hoe meer we streven naar geluk, hoe ongelukkiger we worden, ziet psycholoog Thijs Launspach. In plaats van ons heil te zoeken in dankbaarheidsdagboeken, ijsbaden en voedingssupplementen, kunnen we beter accepteren dat we soms gewoon een beetje ongelukkig zijn.
Waarom verward een verwarrende term is

1 oktober 2022

Al jaren neemt het aantal politiemeldingen van mensen met verward gedrag toe. Bezuinigingen op de ggz zouden een van de oorzaken zijn, maar volgens psychiater Elnathan Prinsen is het probleem vooral dat het onduidelijk is wat de politie precies definieert als verward gedrag. Ook lijkt de samenleving steeds minder tolerant naar mensen die lastiger te begrijpen zijn.
Eindelijk meer duidelijkheid over long covid

19 september 2022

Een op de acht mensen die besmet is geweest met het coronavirus krijgt te maken met langdurige klachten, zoals geheugenverlies, concentratieproblemen en extreme vermoeidheid. Zicht op een oplossing is er nog niet, en daar wil bewegingswetenschapper Rob Wüst samen met onderzoekers van het Amsterdam UMC verandering in brengen. In Brainwash Bits legt hij uit wat long covid is en hoe hij erachter probeert te komen wat de precieze oorzaken ervan zijn.
Hoe neoliberaal is Nederland?

19 september 2022

Burn-outs, doorgeschoten marktwerking en zelfs de coronacrisis: het lijkt er soms op dat het neoliberalisme de schuld krijgt van alles wat er mis is in de wereld. Neoliberalisme is een scheldwoord geworden. Maar, wat is het eigenlijk? In Brainwash Bits duiken we met historicus Bram Mellink en socioloog Merijn Oudenampsen de geschiedenis in, en kijken we naar de gevolgen van neoliberaal beleid in Nederland.
Waarom groei geen graadmeter is

20 augustus 2022

Het Bruto Binnenlands Product (bbp) wordt gezien als de graadmeter van de economie. Een groter bbp en dus een groeiende economie is een goede zaak, zo is het idee. Maar volgens hoogleraar Politieke Arithmetiek Daniel Mügge is dat een vertekend beeld. Het bbp is een te simplistische weergave van de economie, volgens hem. Want het zegt weinig over wat we écht belangrijk vinden. Tijd om niet groei, maar zaken als gelijkheid en klimaat voorop te stellen.
Dé moslima bestaat niet

20 augustus 2022

Een op afstand gefotografeerde, gesluierde vrouw, een boodschappentas in de hand. Dat stereotype beeld van de moslima komt veel terug in Nederlandse media. Een veel te eenzijdig beeld, zegt fotograaf en onderzoeker Cigdem Yuksel. Alsof er geen moslima’s zijn zonder hoofddoek, of met beroepen als arts of ondernemer. Een beeld bovendien dat gevolgen heeft voor de manier waarop er naar moslima’s gekeken wordt, en moslima’s zichzelf zien. Dat moet anders.
Doe het licht uit, omarm het donker

20 augustus 2022

Nederland is een van de meest lichtvervuilde landen ter wereld, weet theatermaker Marjolijn van Heemstra. Op steeds minder plekken wordt het ’s nachts nog echt donker. Dat heeft gevolgen voor het leefgebied van veel nachtdieren, vogels en insecten. Maar ook voor de mens is het ongezond: licht verstoort het slaapritme en kan op de langere termijn ziektes veroorzaken. Het is tijd om de duisternis weer te omarmen.
Hoe boeren de oplossing kunnen zijn

20 augustus 2022

De stikstofcrisis, het klimaatprobleem en een sterke afname van biodiversiteit. De intensieve landbouw heeft er stevig aan bijgedragen. Toch kunnen boeren juist een deel van de oplossing zijn, denkt ecoloog Vincent De Leijster. Want er is een manier van landbouwen die de natuur niet uitput, maar verrijkt: regeneratieve landbouw. Hij legt uit wat dat is en hoe we het in de praktijk kunnen brengen.
De kunst van het volhouden

23 juli 2022

Het was een euforisch moment voor schrijver Bernardine Evaristo, toen ze in 2019 de Booker Prize won met haar boek Girl, Woman, Other. Vanzelfsprekend was dat niet. Niet alleen is Evaristo de eerste vrouw van kleur die de prijs in ontvangst mocht nemen, ook heeft ze nogal wat tegenslagen moeten overwinnen om zover te komen. Wat jij kunt leren van haar doorzettingsvermogen: je ziet het in Brainwash Bits.
Hoe (on)gezond is dik zijn?

23 juli 2022

Dikke mensen hebben te maken met nogal wat vooroordelen, weet ook psycholoog en diëtist Femke Buwalda. Er wordt van hen verwacht dat ze iets doen aan hun gewicht, want overgewicht is ongezond, zo is het idee. Maar, zegt Buwalda: gezondheid hangt van veel meer factoren af dan gewicht of omvang. Daar is te weinig oog voor in de dieetcultuur waarin we leven. En dat moet anders.
Het gevaar van raciaal denken in de gezondheidszorg

23 juli 2022

Niet iedereen is hetzelfde. Toch werkt de gezondheidszorg met standaarden. Val je buiten de (witte, mannelijke) norm, dan is de kans op een verkeerde diagnose of behandeling groter. Dat kan anders, volgens sociaalwetenschapper Alana Helberg-Proctor. In Brainwash Bits laat ze zien wat het gevaar is van raciaal denken in de gezondheidszorg en vertelt ze hoe je wél op een goede manier rekening kunt houden met verschillen tussen mensen.
Waarom werken niet werkt

9 juli 2022

Werken is goed: het emancipeert en biedt bestaanszekerheid. Zit het even tegen, dan is er het vangnet van de verzorgingsstaat. Toch? Socioloog Marguerite van den Berg heeft er haar twijfels bij. Ze ziet dat we ons kapot werken en steeds kwetsbaarder worden. Iedereen is moe, niemand heeft tijd. In Brainwash Bits vertelt ze hoe we radicaal anders over werk kunnen nadenken.
Waarom de opvang van vluchtelingen anders moet
Renee Frissen
25 juni 2022

Iemand die vlucht uit Syrië belandt in de eindeloze wachtkamers van de asielprocedure, terwijl Oekraïners met open armen worden ontvangen en snel mee kunnen draaien in de maatschappij. In Brainwash Bits vertelt Renée Frissen, oprichter van OpenEmbassy, over haar hoop dat de opvang van Oekraïners leidt tot nieuwe inzichten over migratie en integratie.
Waarom een huis kopen bijna onmogelijk is

11 juni 2022

De woningmarkt in Nederland zit muurvast, zoveel is duidelijk. Maar hoe komt dat precies en wie is daar het meest de dupe van? In Brainwash Bits laat geograaf Wouter van Gent zien waarom de woningcrisis het gevolg is van doelbewust beleid dat ongelijk vergroot.
Hoe de vrijheid gekaapt werd

11 juni 2022

Van het Freedom Convoy van Canadese truckers tot de vrijheidsmarsen in Nederlandse steden: de afgelopen jaren is vrijheid een strijdtoneel geworden. Volgens historicus Annelien de Dijn is het begrip gekaapt en hebben we een veel te individualistische en kapitalistische opvatting van vrijheid. In Brainwash Bits laat ze zien waar dat vrijheidsbegrip vandaan komt en hoe het anders kan. De geschiedenis kent tal van voorbeelden van een meer collectief en democratisch begrip van vrijheid.