Nu het weer zomer is, zie ik hem in toenemende mate opduiken op mijn Instagram-timeline: de hashtag #makingmemories.

Vooral veel moeders met jonge kinderen gebruiken hem, zie ik ook als ik zoek op de hashtag en allerlei wildvreemden van over de hele wereld zie opduiken. Gezinnen op vakantie, kinderen op stranden, in bossen, in hangmatten, op campings, bij rivieren. Vaak bevinden zich rond de hashtag nog andere hashtags, zoals #familylife, #qualitytime en #blessedmom.

Er is iets paradoxaals aan de hand met die hashtag. Aan de ene kant beleven de geportretteerden het moment van de foto bewust als een foto — ze poseren, je ziet het zelfs aan peuters van anderhalf: hun blik is een blik naar het apparaat dat een van hun ouders omhooghoudt. De foto wordt openbaar gemaakt en gepresenteerd als een herinnering in wording. Aan de andere kant wil de foto zichzelf uitwissen als foto, want niet de foto moet de herinnering zijn, maar hetgeen er wordt afgebeeld. Omdat er #makingmemories bij staat, en niet #makingphotos, wordt ook van de kijker gevraagd als het ware door de foto heen te kijken, rechtstreeks de authentieke herinnering in; niet naar dat wat er wordt gepresenteerd, maar naar dat wat zich voordoet als een ervaring.

Tekst loopt door onder de afbeelding.

© Brainwash

Vier vrouwen op een strand (foto: Roberto Nickson).

Making memories: er zit iets onmiskenbaar dwingends in die term, alsof het geheugen programmeerbaar is en je voor het kiezen hebt wat je je al dan niet van een leven herinnert. Natuurlijk weten we wel dat het anders ligt — zoals Cees Nooteboom al eens schreef: herinnering is als een hond die gaat liggen waar hij wil — maar de hashtag is in elk geval veelzeggend over wat wij ons wensen te herinneren. Vakanties, familieaangelegenheden, trouwerijen, geboortes, nog meer vakanties. Kortom: het soort gebeurtenissen dat we al decennia vastleggen met onze huis-tuin-en-keuken-camera's. Het zijn gebeurtenissen die te maken hebben met het steeds hardere onderscheid tussen werk en vrije tijd in onze levens; en ook het idee van werk als iets wat je doet en de rest, de tijd die je doorbrengt met familie, vrienden en hobby's, als iets wat je bent.

De hashtag #makingmemories is misschien wel de ultieme vrijetijdshashtag: ik heb hem althans nog nooit gezien onder een foto van iemand die aan het werk is. Daarin schuilt een impliciete moraal. Niet alleen dienen we onze vrije tijd zo goed mogelijk te besteden, in het gezelschap van de mensen van wie we houden en werkend aan onze herinneringen, ook toont de hashtag dat het gezin, of de wording van een gezin, nog altijd datgene is wat wij zien als de belangrijkste ontwikkeling in een leven. Een vrouwenleven, preciezer gezegd, want mijn kwantitatieve onderzoekje toont dat honderd procent van de gebruikers van deze hashtag bestaat uit vrouwen.

Stellen dat het een on- of antifeministische hashtag is gaat misschien te ver, maar het is wel opvallend dat vrouwen blijkbaar nog altijd een gezin nodig hebben om te durven zeggen: dit leven is het herinneren waard. Wat hun kinderen zich later daadwerkelijk zullen herinneren, is wellicht het feit dat er altijd een telefoon in de buurt was om het moment te onderbreken.