Wat als je een pilletje kon innemen om alle akelige herinneringen, zelfs trauma's, uit je geheugen te wissen? Geluk lijkt gegarandeerd. Maar in de nieuwe serie Homecoming, nu te streamen via Amazon Prime, blijkt juist het tegenovergestelde: zonder de verschrikking van het verleden valt niet te leven.

Dit stuk bevat enkele spoilers, maar die geven de clue van het verhaal niet weg.

In de serie wisselen drie beeldformaten zich af: extreem breed, breed en extra smal. Dat laatste ziet er ongeveer zo uit als wanneer je een filmpje met je telefoon zou maken. Deze kaders illustreren wat er met het geheugen van de personages aan de hand is. Soms zien ze de wereld via een vernauwde blik, dan weer iets meer en uiteindelijk het hele 'verhaal'.

Het kleinste beeld — een nauwe, rechtopstaande rechthoek — weerspiegelt de mens zónder volledige kennis over zijn verleden, zonder de slechte herinneringen; het grootste beeld laat de personages zien mét die kennis, op het moment dat de schellen hen van de ogen zijn gevallen en ze volledig ingelicht zijn over wat er precies was gebeurd.

Homecoming confronteert ons met twee vragen. Ten eerste hoe we onze identiteit en menselijkheid veilig kunnen stellen in een tijdperk waarin manipulatie van feiten uit heden én verleden deze twee dingen op losse schroeven zetten; en ten tweede de wenselijkheid, überhaupt, van een 'leven van waarheid': is een bestaan in zalige onwetendheid over de werkelijke toedracht van zaken niet juist wenselijk?

Volgens de Engelse filosoof John Locke bestaat identiteit uit bewustzijn, en dus uit herinneringen. Als dat zo is, dan hang identiteit, het zelf, af van kennis over het eigen verleden. Wanneer dat laatste wordt gemanipuleerd, dan is de vraag wie we zijn open voor interpretatie, zoals blijkt uit Homecoming.

Tekst loopt door onder de video.

Trailer bij de serie Homecoming.

Heidi Bergman (Julia Roberts) werkt als psycholoog bij Homecoming, een tehuis voor oorlogsveteranen gerund door een schimmig bedrijf dat handelt in geneesmiddelen. Heidi behandelt vooral Walter, een teruggekeerde, jonge soldaat die zwaar getraumatiseerd is vanwege een incident in de oorlog. In gesprekken met Walter komt ze er stapje voor stapje achter wat hij precies heeft meegemaakt.

In flashforwards, verteld in scènes opgenomen in het smalle formaat van de telefooncamera, zien we een ándere Heidi. Die werkt als serveerster en heeft geen herinnering meer van haar tijd als psycholoog bij Homecoming. Dan arriveert er een onderzoeker van het ministerie van van defensie, met het dossier van Walter onder de arm.

Langzaam dringt bij Heidi door dat ze haar verleden kwijt is geraakt. Naarmate ze dit mysterie oplost, blijkt dat precies hetzelfde met haar patiënt, Walter, is gebeurd. In flashbacks zien we hoe Walter tijdens een behandeling van de ene op de andere dag niet meer weet wat er aan het oorlogsfront is gebeurd. Heidi is geshockeerd: hoe kan ze hem voor zijn trauma behandelen als dat er helemaal niet meer is?

Het geheim — de clue van de serie — komt pas in de laatste afleveringen, en de vraag: kunnen we leven zonder onze echte herinneringen?

Het antwoord komt onvermijdelijk aan het einde, als we Walter na vele jaren opsporen. Hij woont nu bij zijn moeder. Over de oorlog weet hij niets meer. Hij lacht, hij is blij. Toch ziet Heidi dat Walter eigenlijk zichzelf niet is, ook al blijft de moeder erbij dat haar zoon beter is geworden.

Met de hulp van de ambtenaar van defensie slaagt Heidi erin haar geheugen terug te krijgen en ontdekt ze de waarheid over zichzelf. Ze weet nu precies wat er bij het tehuis is gebeurd, ook met patiënten zoals Walter. Maar ook deze kennis brengt weinig soelaas. Het feit dat de waarheid, zelfs de werkelijkheid in de vorm van menselijke herinneringen, zo buigbaar is in de handen van poppenspelers achter de schermen (het bedrijf dat het tehuis voor oorlogsveteranen heeft opgericht) is de kern van háár trauma. En daarmee ook dat van ons, de kijkers.

Zo raakt Homecoming een zenuw: maar al te graag zouden we het verleden willen veranderen, andere besluiten nemen, anders handelen. Uit dit verhaal blijkt dat het verleden inderdaad een kneedbaar domein kan zijn: denk aan fake news of het fenomeen van de nieuw gevonden herinneringen in het veld van traumaverwerking. Maar de gevolgen hiervan zijn niet te overzien. Wat er met Heidi en Walter gebeurt, illustreert dat de waarachtigheid van het zelf op het spel staat op het moment we niet meer weten wat we hebben meegemaakt in het leven. Wees blij met je trauma's, is de les die we leren in Homecoming.