Samenleving

Ongelijkheid, oorlog, een nadere klimaatcatastrofe: de wereld is in crisis. Is het mogelijk om het tij te keren? Ja, denken de tweelingbroers, filosofen en activisten Arthur en Jarmo Berkhout. Als we gaan inzien dat er alternatieven zijn voor het kapitalistisch systeem waarin we leven. En in actie durven komen. Ze schreven er een boek over, waarin ze te rade gaan bij de filosofie. “De filosofie helpt om je iets voor te stellen dat anders is dan wat er is. Er zit vrijheid in reflectie.”

“Nog vijf minuutjes mama”, zegt de Vlaamse Charlotte de Jaegher een half uur voor de dood van haar moeder tegen haar. Samen zitten ze buiten, omringd door familie, met dekentjes en een knapperend vuurtje. Haar moeder is ongeneeslijk ziek en de dokters die haar euthanasie komen voltrekken, zijn gearriveerd.

Persoonlijke aandacht maakt dat mensen zich kunnen ontwikkelen. Dat niet iedereen die aandacht krijgt, zorgt voor veel ongelijkheid, stelt Tim ’S Jongers, directeur van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA. Zo mag een ambtenaar van een ministerie in werktijd een cursus doen, de poetsvrouw die in hetzelfde gebouw werkt, niet.

De asielcrisis bereikte een nieuw dieptepunt toen vele honderden mensen de afgelopen tijd buiten sliepen bij Ter Apel. Tegelijk stonden er mensen tegen hun aanwezigheid te protesteren. Renée Frissen van OpenEmbassy over de asielcrisis en het afbreken van het draagvlak.

Technologie is onmisbaar voor vluchtelingen en migranten, niemand vlucht nog zonder smartphone. Maar er is ook een schaduwzijde: technologie wordt ingezet om migranten te surveilleren en worden veel experimenten gedaan met data van vluchtelingen. Volgens mediawetenschapper Koen Leurs is een kritisch perspectief hard nodig.

Politiek, maatschappij en vooral ook andere ondernemers klaarstomen voor sociaal ondernemerschap. Na het succes van de HUMAN-documentaireserie De Wasstraat, is dat nu de ambitie van sociaal ondernemer Martin Kniest.

Op 17 augustus vieren Indonesiërs de onafhankelijkheid. Historicus Anne-Lot Hoek deed onderzoek naar de onafhankelijkheidsoorlog op Bali. Ze sprak ruim 120 ooggetuigen en ontdekte een systeem van gevangenkampen.

Het recht op veilige abortus staat wereldwijd onder druk. De Verenigde Staten wil het federale recht op abortus afschaffen, en dichterbij huis stelde Polen eerder al de strengste abortuswetgeving van Europa in. Vroedvrouw Bahareh Goodarzi nam deel aan de solidariteitsdemonstratie voor het recht op abortus op de Dam in Amsterdam. Wij spreken haar over abortus, ongelijkheid in de zorg in Nederland, en ze tipt een boek dat een dystopische wereld schetst waarin vrouwen niet langer zelf over reproductie mogen beslissen.

Al jaren neemt het aantal meldingen van personen met verward gedrag toe. Bezuinigingen op de ggz zou een van de oorzaken zijn, maar volgens psychiater Elnathan Prinsen is het probleem vooral dat het onduidelijk is wat de politie precies definieert als verward gedrag. Ook lijkt de samenleving steeds minder tolerant naar mensen die moeilijk te begrijpen zijn.

Denise Harleman begon een sociaal experiment waarmee ze geld inzamelde om mensen in armoede maandelijks duizend euro te geven.

Als Pakistaans-Nederlandse schrijver en lhbti-activist had Haroon Ali het gevoel nergens echt bij te horen, maar inmiddels kan hij zijn wie hij is. 'Ik voel nu veel vrijheid, omdat ik me niet meer laat leiden door dwingende tradities en druk vanuit mijn familie. Als mensen het niet eens zijn met mijn levensstijl, is dat hun probleem', zegt Ali. We spreken hem over wat herdenken en vrijheid voor hem betekent. En hij raadt een boek aan – te winnen in de HUMAN vriendenactie.

In 1943 werd de moeder van schrijver Maurits de Bruijn afgegeven bij de buren, terwijl haar ouders en twee zusjes op transport moesten naar Sobibór. Moeder Rebecca groeide op als Sonja, haar familie keerde nooit meer terug. In Ook mijn Holocaust beschrijft De Bruijn hoe die ervaring niet alleen het leven van zijn moeder, maar ook dat van hem heeft getekend. Op Nationale Dodenherdenking spreken we hem over intergenerationeel trauma, het belang van herdenken en wat het voor hem betekent om Joods te zijn.

Emancipatie is net zo belangrijk voor mannen als voor vrouwen. Als meer doordringt wat mannen te winnen hebben, hoop ik dat ze een stapje opzij zullen doen.

Met alle vormen van empathie en medemenselijkheid moet je blij zijn, prijst historicus Leo Lucassen de solidariteit met en de vele hulpacties voor de Oekraïense bevolking. 'Maar je moet je niet rijk rekenen, het verleden heeft laten zien dat de massaliteit waarmee dat gebeurt van tijdelijke aard is.' Ook wijst hij op een dubbele standaard.

Laurens Knoop, creatief directeur van The School of Life en fotograaf François Luxembourg zijn met een bus vol hulpgoederen onderweg naar de Pools-Oekraïense grens. De komende dagen vullen we deze blog aan met hun bevindingen.

De dreiging hing al langere tijd in de lucht, en tóch was de schok groot toen Oekraïne deze week werd binnengevallen door Rusland. Hoe ga je om met de angst voor oorlog, voor iets dat zoveel groter is dan jezelf? We spreken met twee mensen die eerder oorlog meemaakten: filmmaker Lidija Zelović uit voormalig Joegoslavië en schrijver en psychiater Forugh Karimi uit Afghanistan.

Op 17 augustus 1945 riep Sukarno de onafhankelijkheid van Indonesië uit, een bloedige onafhankelijkheidsoorlog met Nederland volgde. Bijna zeventig jaar later staat deze periode van oorlog en revolutie volop in de belangstelling. Vandaag worden de eerste resultaten gepresenteerd van het door de overheid gefinancierde onderzoek naar deze periode.

Als er iemand doodgaat, rouwen we. Maar ook als je je baan verliest, je relatie uitgaat of of je lichaam niet meer functioneert zoals je gewend was, kun je daar om rouwen. Tijdens het Jaar van Rouw zoekt theatermaker Marte Boneschansker samen met een community van rouwenden nieuwe manieren om met verlies om te gaan. We spreken Marte en haar collega Koosje Laan over rouw en over het boek dat je nu moet lezen.