Waarom een technologische samenleving niet goed is voor de mens

Technological Slavery van Ted Kaczynski is een verzameld schrijven van zijn manifest Industrial Society and its Future en de briefwisselingen die hij vanuit de gevangenis over dit boek voert.

Ted Kaczynski is een Poolse immigrant in Amerika die op zijn zestiende een beurs kreeg voor Harvard, om daar wiskunde te gaan studeren. Van zijn 24e tot zijn 26e was hij assistent-professor wiskunde aan Berkeley. Op zijn 26e verdween hij off the grid. Hij ging toen bijna helemaal autarkisch in de bossen van Montana wonen, wat hij zeventien jaar heeft volgehouden. Tot hij gearresteerd werd door de FBI: hij bleek de Unabomber te zijn. De binnenlandse terrorist die bompakketten stuurde naar Universities en Airlines. Vandaar de naam Unabomber.

Kaczynski heeft een aantal mensen opgeblazen en meerdere mensen verwond. Hij zit nu acht levenslange gevangenisstraffen voor terroristische daden uit in een isolatiecel in een zwaar bewaakte gevangenis in Florence, Colorado. Van daaruit correspondeert hij fanatiek met 'my friends on the outside', zoals hij ze noemt.

De tekst gaat verder onder de foto.

Theodore Kaczynski onder escort van US Marshalls buiten de Sacramento County Federal Court tijdens zijn proces.

Kaczynski's premisse is dat een technologische samenleving niet goed is voor de mens. Zijn werk draait om de tegenstelling tussen individuele en collectieve rechten. Hij zegt dat het belang van individuen op een gegeven moment in het nadeel komt van de groep. Er is een mechanisme wat ervoor zorgt dat als het fijn is voor één persoon om met de auto ergens naartoe te kunnen, het een probleem wordt zodra iedereen met de auto gaat. Dan sta je in de file, ontstaat er luchtvervuiling en kun je als fietser niet meer gewoon oversteken zonder bang te zijn dat je van je sokken gereden wordt.

Deze mechaniek, daar draait het om in het anarchistische gedachtegoed van Kaczynski. Niet alleen in technologisch opzicht, maar ook in ideologisch opzicht. Centraal staat de omkering van de onmiddellijke focus op hoe we het lijden op korte termijn kunnen verminderen, versus de vraag waar we met de wereld naartoe willen op lange termijn. Kaczynski hecht geen waarde aan individuele subjectieve belangen, maar heeft alleen oog voor wat in het belang is van wat hij ziet als 'de mensheid'. Mensen die overleven kunnen dan een beter, meer betekenisvol bestaan leiden.

In Kaczynski komen twee zaken samen die we niet snel met elkaar associëren: gewelddadigheid en intelligentie. Zijn oplossing voor de problemen die hij ziet is om de technologische samenleving te vernietigen. Toch kun je mensen beter meer individuele vrijheid geven, om te kiezen wat ze willen doen met het leven. Wat Kaczynski wel laat zien, is dat het niet nodig is om je altijd maar te schikken naar wat de meeste mensen doen, of wat er de facto het geval is - alsof het niet anders kan.

Anarchisme verzet zich tegen het idee dat je altijd de minste van twee kwaden moet kiezen. Waarom zou je tussen twee slechte keuzes moeten kiezen? Omdat mensen geloven dat ze dat moeten doen, blijft dat zo. Je hoeft er echter niet in mee te gaan.

Bovenstaande tekst werd eerder uitgesproken door Andrea Speijer-Beek in Brainwash Zomerradio op NPO Radio 1. Ook beschikbaar als podcast. Het hele fragment is hierboven terug te luisteren.