Het WK voetbal dendert nog even door, en het treurige is, dat 'wij' niet eens kunnen verliezen, zozeer staan we buiten het spel. Hebben 'wij' al een substituut Zelf geadopteerd, bijvoorbeeld België?

Voetbaluitslagen zijn relatief simpel. 2-0, 3-5. In de politiek gaat het er complexer aan toe. Partij A krijgt bijvoorbeeld 44 procent van de stemmen, partij B krijgt er 42,8 procent, en dan zijn er bijna altijd ook nog de overige partijen, die in de voetballerij niet voorkomen.

Vaak wordt gezegd dat voetbal niets met politiek te maken heeft – of althans, niet zou moeten hebben. Dat is al moeilijk vol te houden wanneer je kijkt naar het enorme commerciële belang dat met profvoetbal gemoeid is, maar soms is het letterlijk niet waar. In 1978, ik herinner het me nog, werd het WK gespeeld in het Argentinië van dictator Jorge Videla. Freek de Jonge riep: Bloed aan de Paal. Ik meen dat er precies één Nederlands profvoetballer was die er naar luisterde.

Tekst loopt door onder de afbeelding.

© Brainwash

Poetin tijdens de opening van het WK voetbal (foto: AFP/Yuri Kadobnov).

Maar belangrijker dan de vrome bede dat voetbal niets met politiek te maken zou hebben, is deze vaststelling: politiek is geen voetbal.

Of toch wel? Maandag 25 juni was de dag dat Erdoğan en zijn AK-partij de verkiezingen won met zo'n 53 procent van de stemmen. De seculiere, sociaal democratische CHP onder Ince, tegenspeler van Erdoğan, vergaarde zo'n 31 procent. Met steun van de extreem nationalistische actiepartij MHP weet Erdoğan zich verzekerd van een meerderheid, en kan hij zijn gedroomde presidentiële systeem invoeren.

In een ordentelijke rechtsstaat is de winnaar van de verkiezingen niet zomaar de baas; er is altijd een aanzienlijke minderheid die ook gehoord moet worden. In die zin is Erdoğan eerder een voetballer dan een politicus: winner takes all. De verliezende partij, de minderheid, is in dit geval de verliezer en een tweede plaats bestaat er niet – net zo min als bij een voetbalwedstrijd.

In de politiek gaat het, anders dan bij voetbal niet alleen over speltechniek, beheersing en teamspirit; in de politiek speelt gezindheid de grootste rol. Wat is rechtvaardig, wat is juist, wat komt het dichtst in de buurt van het goede leven? Fundamentele tegenstellingen worden hier zichtbaar. Daarom is het zo belangrijk dat na de verkiezingen alle deelnemende partijen de uitslag erkennen, want de burgeroorlog ligt op de loer. In de politiek bestaan er wel winnaars, maar als het goed is geen overwinnaars. De meerderheid plus één staat niet gelijk aan 1-0.

Van Turkije naar de Verenigde Staten, waar Trump bezig is de grens tussen winnen en overwinnen met de dag op te rekken. Trump's woordvoerder, Sarah Huckabee Sanders, voor wie ik ondanks haar achternaam geen overweldigende sympathie voel, werd pas geleden geweigerd in een restaurant. Zij was met haar gezelschap naar Lexington, Virginia getogen, een plaatsje op zo'n 300 kilometer van Washington D.C.. Daar zou gegeten worden in restaurant the Red Hen – 'in de Rooie Haan', denk aan het voormalige VARA radioprogramma. Maar de eigenares weigerde haar te bedienen.

Tekst loopt door onder de video.

Want had deze Sanders het scheiden van ouders en kinderen bij de Mexicaanse grens niet goed gepraat op radio en televisie? Wist deze vrouw niet al het beleid van Trump van een alibi te voorzien? Ja, Sanders is de woordvoerder van Trump, het is haar baan. Maar Sanders kwam die avond niet om een toespraak te houden of flyers uit te delen. Ze kwam om te eten.

Nu mag je als eigenaar bepaalde klanten weigeren. Niemand hoeft een man met een mitrailleur in zijn hand binnen te laten. Je mag je klant beoordelen op gedrag, zeker als dat 'tot onrust kan leiden'. Maar het is een dun koord: in de jaren 50 leidden Afro-Amerikanen tot onrust in all white restaurants, niet om wat ze deden maar om wat ze waren.

De weigering om woordvoerder Sanders toe te laten wordt door de anti-Trump-beweging gevierd als een 'verzetsdaad'. Maar ik vind het geen overwinning, hooguit een pyrrusoverwinning, een schijnsucces. Want als we alles gaan politiseren, ook een bezoek aan een restaurant, dan dreigt er een stammenstrijd, een strijd van iedereen tegen iedereen. Dan is er geen sprake meer van samenleven, maar van een treffen van hooligans.