Zoenen, is dat vreemdgaan?

Monogamie is voor de meeste mensen vanzelfsprekend in een relatie. De Human-podcast Bedvogels vroeg zich af: werkt dat wel in de praktijk, altijd monogaam zijn? Wat als we een open relatie zouden hebben? Voor het antwoord reizen we af naar de jaren zeventig van de twintigste eeuw. De tijd waar veel van onze huidige westerse seksuele normen hun oorsprong vinden. Hoe werd er toen gedacht over monogamie? Ervaringsdeskundige Hanneke vertelt:

'Wij vonden kiezen voor de monogamie eigenlijk een beetje burgerlijk. Het leidde tot tweezaamheid en daar keken we op neer. Want je moest toch in de liefde kunnen experimenteren, vrij zijn… Ja, je kon wel een relatie met iemand hebben, maar dat was nooit zo serieus dat je er niet ook nog andere relaties bij kon hebben.'

Tweezaamheid is een jarenzeventigwoord dat gebruikt werd voor stellen die alles samen doen. Dat vonden de vrijgevochten twintigers en dertigers toen niet alleen burgerlijk, maar vooral onvrij. Seks op een monogame manier, dat was een vorm van onderdrukking. En te veilig, te vast, te zeker. Harrie heeft daar zelf ervaring mee:

'Onzekerheid kan je natuurlijk vervelend vinden, maar wij hielden er wel van, omdat onzekerheid juist ook veel mogelijkheden voor experimenten geeft. Je hebt zelf de regie, gaat zelf op onderzoek uit, en je kijkt waar je uitkomt.'

De bevrijding van de seksuele liefde paste bij de tijdgeest. Vele baanbrekende wetten worden in korte tijd aangenomen in de jaren 70. Homoseksualiteit, abortus, prostitutie en pornografie worden allemaal in rap tempo via de wet toegestaan. En niet te vergeten: de pil. Van de ene op de andere dag kunnen vrouwen seks hebben zonder zwanger te raken en krijgen ze meer te zeggen over hun eigen lichaam.

'Er waren slogans vanuit het feminisme: 'als een vrouw nee zegt, dan bedoelt ze nee.' Ja, dat kwam wel binnen, dat nam ik wel heel serieus. Het was natuurlijk wel een goed punt', herinnert Harrie zich.

Verder moest op seksueel gebied alles kunnen. Dat gold zowel voor mannen als vrouwen. Maar of dat nou altijd makkelijk was, voor de ander?

'Nee. Dat was niet makkelijk. Je accepteerde het wel en we hadden ook wel een soort afspraak van dat vertel je aan elkaar – maar ik denk niet dat dat altijd direct gebeurde, want als je dat vertelde, dan ontstond er toch eigenlijk altijd een soort, nou niet gelijk ruzie maar… het was niet makkelijk', vertelt Hanneke.

'We wilden zoveel mogelijk de liefde met elkaar delen, ook al ging het soms ten koste van jezelf en had je er verdriet om', aldus Harrie.

Maar ook: als álles is toegestaan, kan vrijheid ook gaan vervelen, zo blijkt. In de loop van de jaren 80 kiezen veel non-monogamisten toch voor een vaste partner. Met pijn in het hart leggen zij hun idealen naast zich neer. Maar: ze hadden het in elk geval geprobeerd.

Monogamie of non-monogaam, de grenzen blijven een bron van onderzoek. In het beste geval duurt het een leven lang om je eigen ideale relatievorm te ontdekken. Even terug naar het zoenen:

'Ik vind het niet zo'n groot ding, zoenen. Je kan er natuurlijk wel een groot ding van maken. Maar voor je oordeelt: zoek het voor jezelf uit. Als je van tevoren al zegt van: 'nee dat mag niet, daar ligt een taboe op', dan vind ik dat je misschien je te weinig ruimte biedt om uit te zoeken wat jouw regel daarin is', besluit ervaringsdeskundige Harrie.

meer weten?

Wat kunnen we over onze huidige seksuele normen leren als we de geschiedenis induiken? De 7-delige podcastserie Bedvogels van Human neemt de luisteraar mee op seksuele ontdekkingsreis.

Vier programmamakers vinden antwoorden op vragen over seks in andere tijden en culturen, om te laten zien dat ons idee van 'normaal' precies dat is: een idee.

Bedvogels werd gemaakt door Gian van Grunsven (programmamaker Voorlichting voor Gevorderden), Judith Konijn (onderzoeksjournalist bij Human en historicus) en Cristel Sunter (radiomaker bij Human). Met co-presentatie van Botte Jellema.