De beelden staan gebrand in ons bewustzijn: uit twee art deco-liftdeuren stroomt een rivier van bloed naar buiten, recht op ons af. Het bloed gaat ons verzwelgen. Het is zo rood, je kunt het ruiken. Er is geen context hiervoor, behalve het verhaal waarin Jack en Wendy en hun zoontje Danny afgesneden van de buitenwereld op een leeg hotel passen tijdens een sneeuwstorm.

Tekst loopt door onder de video.

Maar kijk goed: een context ís er. Die is nú: The Shining draait weer in de bioscopen. En 'nu' is de tijd van de giftige mannen. producer Harvey Weinstein, regisseur Roman Polanski en al die andere verkrachters en aanranders. Misschien zijn alle mannen giftig, en ik dus ook. Want we staan doodsangsten uit over de vraag hoe je nou met vrouwen moet omgaan. Bovendien was er opeens die naakte power van vrouwen die hard terugsloegen met #MeToo.

Toen ze dat deden gingen die liftdeuren open. En kwam het bloed.

Doodsangsten.

Dát is de context waarin die beroemde scène uit The Shining nu opereert. Maar eigenlijk was die context er altijd al. Wat zegt die hoofdober ook alweer tegen Jack, die geest in een jacquet in nota bene the gentleman's room? Dit: 'You've always been here, sir.'

Het was altijd al onze positie, ons lot — dat mannen als de dood zijn voor vrouwen. Ook Weinstein. Luister maar naar de geluidsopname waarin je hoort hoe hij letterlijk bij zijn slachtoffer, een jong Italiaans-Filipijns fotomodel, pleit om seks. En haar smeekt dat ze niet moet vertellen dat hij haar heeft betast.

Tekst loopt door onder de video.

Angst voor vrouwen. De vrouw is 'gevaar', de vrouw moet worden gewonnen en overwonnen. Desnoods met agressie. Met verkrachting en aanranding. Wat dit hele verhaal meer een verhaal over de doodsdrift maakt.

Maar #MeToo via Freudiaanse denkspelletjes bekijken — dat is gevaarlijk. Voor vrouwen gaat het immers om een fysieke crisis, zoals nu weer uit de nieuwste ontwikkelingen blijkt: actrice Annabella Sciorra (bekend van The Sopranos): verkracht door Weinstein. En Darryl Hannah (bekend van de Kill Bill-films): slapend met een honkbalknuppel naast haar bed, voor het geval dat Harvey in de nacht binnensluipt.

En honkbalknuppel. Ook Wendy had er een — in The Shining slaat ze Jack er bewusteloos mee wanneer hij achter haar aanzit.

Maar Jack heeft geen keus. Een soort waanzin die hij niet kent, maar die altijd al in hem was, neemt bezit van hem. En hij móét haar in stukken hakken om van zijn angst af te komen. Dat drijft hem: de vrouw moet worden vernietigd, zodat Jack - all work and no play makes Jack a dull boy - weer een 'spelende man' kan zijn. Dat wil zeggen:

a) een verzorger van zijn gezin, een caretaker

b) vader voor z'n zoontje

c) creatieve schrijver, en...

d) een beest-in-bed

Jack. Altijd al caretaker. Bewaarder van het huis. Van zijn mannelijkheid, van zijn gezin, zelfs van de identiteit van zijn vrouw. Totdat hij al die dingen niet meer was. En zijn crisis een feit werd.

Jack in The Shining zou je als slachtoffer kunnen zien — van zijn echtgenote Wendy (sissend: Wendy, love of my life… ); van veranderende tijden (eind jaren zeventig, tweede feministische golf); van die primitieve angst voor alles wat maar riekt naar 'sterke vrouw'.

Wat Wendy toch echt is. Want zij overleeft de nachtmerrie, mét haar zoontje Danny. Terwijl arme Jack, hakbijl in de hand, 's nachts de weg kwijtraakt in een doolhof bij het hotel. Het doolhof dat de chaos symboliseert van zijn door elkaar heen lopende driften en angsten.

Daar zit Jack. Doodgevroren. IJspegels kleven aan zijn gezicht.

Hij zal goed bewaard blijven — misschien kunnen we hem bestuderen.

meer weten?

Bovenstaande tekst werd eerder uitgesproken door Gawie Keyser in Brainwash Radio, de verhalende nieuwsanalyse van Brainwash op NPO Radio 1. Elke laatste maandag van de maand, 20:30 tot 21:30 uur. Ook beschikbaar als podcast.