Schrijver en feminist Milou Deelen

Seksisme binnen het studentencorps: treurig, maar niet verbazingwekkend

HUMAN

"Mijn seksualiteit is van mij, en niet stof voor jouw grap," schrijft feminist en journalist Milou Deelen in maart 2017 op haar Facebookpagina bij een video over slutshaming. Het filmpje gaat viraal, wordt honderdduizenden keren bekeken en besproken in bijna alle landelijke media. Het zorgt voor een ommekeer in haar leven. In Brainwash Zomerradio van HUMAN praat Floortje Smit met haar aan de hand van muziek die ze zelf meebrengt. Dit is een verkorte weergave van dat gesprek.

Redactie Brainwash (leestijd: 5 minuten)

Ze heeft haar stem stukgepraat als ze aanschuift bij Brainwash Zomerradio. Haar telefoon staat al dagen roodgloeiend met uitnodigingen voor radio- en televisieprogramma’s. De aanleiding: de aaneenschakeling van grensoverschrijdend gedrag tijdens het lustrumfeest van het Amsterdam corps, van 16 tot 25 juli. "Ik kan er bijna niet over uit hoe treurig ik dit vind. Ik heb me vijf jaar geleden uitgesproken tegen dit soort gedrag. Dat was nog vóór #metoo. Dat je dan in 2022, terwijl de tijdgeest toch duidelijk veranderd is, nog steeds op zo’n manier over vrouwen praat. Ik begrijp het gewoon niet."

"Er wordt een grap gemaakt van grensoverschrijdend gedrag. Zo wordt het goed gepraat," zegt Smit. "Het verbaast me niet, maar het gaat veel te ver," reageert Deelen. "Toen ik de fragmenten kreeg doorgestuurd, dacht ik: 'Gaan ze weer.' Het is bijna grappig, ware het niet dat het zo serieus is." Het heeft met groepsgedrag te maken, gaat ze verder. "Je ziet het ongemak, of althans dat denk ik te zien, bij sommige van die mannen. Ik weet dat er jongens en mannen in die zaal hebben gezeten die dit gedrag afkeuren. Maar niemand staat op. Dat zegt alles over die groepsdynamiek."

Toch is Deelen hoopvol. “Of de echt rotte appels gaan veranderen, dat weet ik niet. Ik zou zeggen: royeren. Maar ik ben wel positief. Toen ik me uitsprak was ik de enige en noch mannen, noch vrouwen binnen het corps steunden me. Ik stond er alleen voor. Nu is er wel een brief geschreven die ondertekend is door tientallen vrouwen." Ook hoopvol: het ministerie van Buitenlandse Zaken wilde dat het logo direct van de lustrumsite verwijderd werd, toen de berichten over grensoverschrijdend gedrag naar buiten kwamen. "Heel goed," zegt Deelen. "Voor velen is toegang tot het old boys network een reden om lid te worden. En als dat wordt doorgesneden..."

Waarom Deelen zelf lid werd van het Groningse studentencorps? “Ik had een ex-vriendje dat lid was geworden en ik was daar een keer op bezoek geweest. Het was een wereld die ik helemaal niet kende, want niemand in mijn gezin of omgeving is lid geweest. Alle dagen feest, dacht ik, toen ik op bezoek was. Dat wil ik ook wel. Maar ik kwam er al snel achter dat ik daar helemaal niet tussen paste. Zeker in het tweede jaar werd ik echt ongelukkig. Ik moest me continue verantwoorden voor wie ik was, waarom ik eruitzag zoals ik eruitzie. Dat is heel vermoeiend.”

En dus neemt ze na anderhalf jaar afscheid. Met een knal: een video waarin ze borden vasthoudt met daarop de scheldwoorden waar ze in haar tijd bij het corps voor uit is gemaakt. "Het idee voor dat filmpje was een impuls, maar ik heb anderhalf jaar rondgelopen met het idee dat ik iets moest doen. Moest ik een prank uithalen? Een artikel schrijven? In mijn eerste jaar werd er een lied gezongen waarin ik de grootste slet van het jaar was. Ik heb toen gezegd dat ik ze er niet mee weg zou laten komen, dat ik op een dag actie zou ondernemen."

Het zal dan nog een jaar duren voordat ze zich daadwerkelijk uitspreekt. "Dat gebeurde nadat ik massaal werd toegevoegd op social media door leden van het corps en online lastiggevallen. Toen was het klaar en heb ik heel beknopt opgeschreven welk statement ik wilde maken. Een dag later heb ik mijn vriendin Jonna Bruinsma gebeld die goed met beeld is. Al googelend ontdekte ik dat het een week later Internationale Vrouwendag was, want dat wist ik helemaal niet, en we zijn aan de slag gegaan."

Niemand had kunnen voorzien dat die video zo groot zou worden, ook Deelen niet. "Ik was overweldigd. Vlak nadat ik het op Facebook gezet had, stond ik op het punt om een werkgroep in te gaan op de universiteit. Ik zag de likes per tientallen toenemen. Toen belde mijn zus, die zei dat ik direct naar Amsterdam moest komen omdat de video viral ging. Ik heb mijn werkgroepgenoten gedag gezegd, om ze nooit meer te zien. Mijn telefoon heeft 48 uur roodgloeiend gestaan. Ik kreeg heel veel haat over me heen, maar ook veel positieve reacties. Als ik er nu op terugkijk, ik was 21 jaar oud en in een kwetsbare positie, dan denk ik: wat was ik stoer."

Een van de nummers die Deelen gekozen heeft is Wen d’r maar aan van Anouk. "Die zinnen: ‘Ik blijf wel staan, wen er maar aan.’ Dat heb ik zoveel geluisterd in die tijd. Fuck jullie, jullie kunnen me niets meer maken. Die kracht."

De video betekent het einde van haar studententijd in Groningen. "Ik had het er met mijn zus over, die zei: 'Lief zusje, jij kunt daar toch niet naartoe terug?' Ik vond het heel heftig om mijn leven daar op te geven, maar ik wist dat het niet anders kon. Ik wilde het ook niet meer. Binnen een week heb ik mijn studie en huis opgezegd, afscheid genomen van mensen die ik liefhad en ben ik terug naar Amsterdam gegaan." 

Vijf jaar later is er het boek Krabben, over vrouwen die elkaar omlaaghalen, dat ze samen met Daan Borrel schreef. Onlangs verscheen Hoe Doen We Het? Een Zoektocht naar het Seksleven van Vrouwen. De video, die uit een impuls ontstond, zorgt voor een ommekeer in haar leven. Sindsdien spreekt Deelen zich blijvend uit voor feminisme en tegen seksisme. Binnen én buiten het corps.

Het hele gesprek met Milou Deelen luister je bovenaan deze pagina terug. Of als podcast, zoek dan op 'brainwash' in je favoriete podcast-app.