Schrijver en onderzoeksjournalist Emy Koopman

We zouden verliefdheid moeten zien zoals die is: heftig en menselijk

HUMAN

Tijdens de opnames van televisieprogramma Paradijs Canada werd onderzoeksjournalist en schrijver Emy Koopman hopeloos verliefd op haar fixer, terwijl haar partner thuis in Nederland zat. Het is het begin van een emotionele affaire waar ze maar geen punt achter kan zetten en die ze gedetailleerd beschrijft in haar autobiografische boek Tekenen van het Universum. In Brainwash Zomerradio praat Floortje Smit met haar aan de hand van muziek die ze zelf meebrengt. Dit is een verkorte weergave van dat gesprek.

Redactie Brainwash (Leestijd: 5 minuten)

Het verhaal begint met wat de premisse van een romantische film had kunnen zijn. Twee collega’s op reis, die al een beetje om elkaar heen draaien, belanden in een sneeuwstorm en moeten noodgedwongen een hotelkamer delen. "Er waren niet genoeg kamers beschikbaar voor ieder afzonderlijk, we wilden niet bij elkaar op de kamer, maar toch ook weer wel," vertelt Koopman in Brainwash Zomerradio. "Aan het begin van de productie had ik hem nauwelijks zien staan. Hij was de fixer, een lokale journalist die dingen regelt en die beter Frans sprak dan wij. Hij was degene die ik vragen stelde over Quebec. Tot hij vertelde dat zijn moeder was overleden, in dezelfde maand als mijn vader. In allebei de gevallen was het kanker en allebei waren we niet goed in het omgaan met het verlies. Hij had net als ik literatuurwetenschappen gestudeerd, hij wilde schrijver worden, ik werkte aan mijn tweede roman. Toen ontstond er wel iets."

Spoiler: die nacht gebeurt er niets in het hotel, maar de spanning blijft. "Ik had het gevoel dat ik er iets mee moest. Ik wilde nog niet aan mezelf toegeven dat het verliefdheid was en dacht dat we ook een ander soort relatie zouden kunnen hebben met elkaar, naast onze bestaande relaties." Ze besluit het haar vriend te vertellen. "Al na de nacht in de hotelkamer heb ik met mijn vriend gebeld. We zijn daar open over en kunnen erom lachen. We hadden het er al eerder over gehad dat als een van ons iemand heel aantrekkelijk zou vinden, met het gevoel dat als je daar niets mee doet, dat je dan iets in jezelf doodt, dat je er dan iets mee mocht doen."

Of ze het achteraf gezien opnieuw zo gedaan had? "Waar ik het meeste moeite mee had, is dat zijn vriendin niet wist dat er iets speelde tussen ons. Dat compliceerde de situatie en maakte het een beetje gek en pervers. Voor het verhaal is dat interessant, maar in werkelijkheid moet je mensen zoiets niet aan willen doen."

De ondertitel van het boek luidt: Verslag van een Obsessie. "Elke verliefdheid is een obsessie. Ik heb klinische psychologie gestudeerd, maar je hoeft dat niet gestudeerd te hebben om te weten dat een verliefdheid dezelfde stofjes in je brein losmaakt als een andere verslaving. Verliefdheid ís een vorm van verslaving: heel erg gericht zijn op een persoon, telkens bij die persoon willen zijn, alles interpreteren in het kader van die persoon. Betrekkingswaan noem je dat. Dat heeft ook een functie, want als we als soort willen blijven voortbestaan, dan moeten we ons voortplanten."

Een van de nummers die Koopman uitkoos voor Brainwash Zomerradio is Lover I Don’t Have To Love van Bright Eyes. "De drie nummers die ik heb gekozen staan voor drie verschillende vormen van verlangen. Dit nummer gaat over zelfdestructief verlangen, zoals we dat vaak met tieners associëren. Het gaat over een liefdeloos verlangen waarbij je de ander consumeert en waarvan je zelf niet veel gelukkiger wordt."

'We doen alsof verliefdheid de ultieme zwakte is, om te verhullen hoe sterk ze in werkelijkheid is,' schrijft Koopman in haar boek. "Het is zowel een levensgevende als destructieve kracht. Verliefdheid zorgt voor vrij veel doden en verwoeste gezinnen. Voor een vrouw is het risico om vermoord te worden het grootst een aantal weken nadat ze haar partner verlaten heeft. Afwijzing is voor veel mannen een heel moeilijk en pijnlijk onderwerp. Ik denk dat we wat minder moeilijk zouden moeten doen over verliefdheid, iets minder lacherig ook en minder veroordelend. We zouden die moeten zien voor wat het is: iets heel heftigs, maar ook heel menselijk. We hoeven er niet zo krampachtig over te doen."

Een ander nummer dat Koopman koos is Bachelorette van Björk. "Dit nummer komt voor in het boek, als ik in de trein zit onderweg naar Montréal, naar die fixer. Ik heb net gefilmd met Inheems Canadese mensen, die me ervan doordrongen hebben dat de genocide op hun volk, op vrouwen en meisjes, wat daar een grote kwestie is, dat die begonnen is met de heksenverbrandingen in Europa. Dat natuurreligies wereldwijd door monotheïstische, patriarchale ideologieën een kopje kleiner zijn gemaakt. Met die ideeën in het achterhoofd heb ik een bijna mystieke ervaring als ik in de trein door de natuur rijd."

Het hele gesprek met Emy Koopman luister je bovenaan deze pagina terug. Of als podcast, zoek dan op 'brainwash' in je favoriete podcast-app.