Als deze onderzoeker gelijk heeft, is eeuwig leven binnen handbereik

Iedere dag sterven honderdduizend mensen aan veroudering. Dat zijn veel mensen. Dertig World Trade Centers vol, elke dag weer. Over zulke grote aantallen gaat het, dat is nogal wat. Ik vind dat we dat zo snel mogelijk moeten verhelpen.

Ik werk aan veroudering en het is niet iets waar ik neutraal tegenover sta. Ik ben tegen veroudering en probeer er een eind aan te maken. En ik zal je vertellen waarom. Ik hoop je te laten zien waarom je zou moeten geloven dat veroudering slecht is, en waarom je zou moeten geloven dat we veroudering binnenkort een halt kunnen toeroepen met behulp van de geneeskunde.

Ik ga die twee vragen apart behandelen. Eén ding dat ik moet doen bij het overgrote deel van de mensen, is ze tot hun schande laten merken dat het inderdaad twee aparte vragen zijn. Heel veel mensen weigeren een intelligent gesprek aan te gaan over de vraag of we veroudering kunnen verhelpen. Ze hebben namelijk al besloten dat dat een slecht idee zou zijn, dat rampzalige gevolgen zou hebben voor de samenleving.

Dezelfde mensen zijn tegelijkertijd van mening dat het geen zin heeft om te bespreken of veroudering iets slechts is, of dat we het moeten verhelpen, omdat ze al hebben besloten dat we er toch nooit iets aan kunnen doen. Dat het net zoiets is als zoeken naar het onmogelijk gebleken perpetuum mobile, een tot in de eeuwigheid bewegend apparaat dat geen energie nodig heeft.

Dat is een probleem, want die aannames blijken niet waar te zijn. Veroudering is wel degelijk iets slechts dat we zouden moeten verhelpen. En het kán.

We kunnen veroudering naar alle waarschijnlijkheid binnen een paar decennia onder controle krijgen met geneeskunde. Hoeveel decennia staat nog te bezien, zoals dat het geval is bij elke nieuwe technologie. Maar we maken goede kans dat het snel genoeg zal zijn om de meeste mensen die nu leven ervan te laten profiteren.

Laten we beginnen bij de haalbaarheid. Kan het?

De geschiedenis van de beschaving biedt ons niet veel hoop. We proberen al sinds de tijd van Gilgamesj om veroudering te stoppen, en dat lukt niet erg goed. We boeken zelfs erbarmelijk weinig succes. Dat is om allerlei redenen, maar bovenal is het een heel lastig probleem. Het is echt een hele opgave om vat op veroudering te krijgen. Maar het is ook een feit dat de geneeskunde in relatief korte tijd vat heeft gekregen op zo veel dingen.

200 jaar geleden stierf ruim een derde van alle kinderen voor het eerste levensjaar. Zelfs in de rijkste landen. Nu is die sterfte nihil door vorderingen in de geneeskunde. We moeten nog veel meer uitzoeken om greep te krijgen op veroudering. De problemen zijn groter. Dat we tot nu toe zo weinig succes hebben geboekt, komt doordat we het niet slim hebben aangepakt.

We maken fundamentele fouten, en dan bedoel ik de samenleving als geheel, als we proberen te begrijpen wat de aard van het probleem is. We hebben ziekten en gebreken die gepaard gaan met ouderdom behandeld alsof het ontstekingen waren, zaken die je uit het lichaam kon uitbannen, net zoals je dat kunt doen met tuberculose of waterpokken. Zoiets is het niet, maar daarom kun je het nog wel bestrijden.

Het betekent dat we preventiever te werk moeten gaan door periodiek preventief onderhoud te plegen aan het menselijk lichaam, en zo de volledige functionaliteit te verlengen, zowel fysiek als mentaal, zoals we dat al doen bij simpele machines, zoals auto's. Niet voor niets rijden er nog steeds auto's rond die honderd jaar oud zijn. Dat is niet omdat ze erop gebouwd waren om honderd jaar mee te gaan. De reden is dat preventief onderhoud werkt.

Veroudering is iets natuurkundigs. Elke machine met bewegende onderdelen zal zichzelf uiteindelijk beschadigen als gevolg van z'n normale werking. Maar die schade kan periodiek worden hersteld. Door periodiek herstel kan de machine blijven werken, als je de hoeveelheid schade maar onder een bepaalde drempel houdt. Boven die drempel wordt de werking gebrekkig en valt de machine uiteindelijk uit.

Natuurlijk is ons lichaam veel complexer dan een auto, of iets wat de mens heeft ontworpen. Maar dat is alleen een verschil in complexiteit. Wie zich in de details heeft verdiept, is in de laatste tien jaar gaan begrijpen dat we dit inderdaad kunnen oplossen. Dat er een manier is om het probleem van veroudering op te splitsen in een aantal deelproblemen, die te verhelpen zijn met haalbare, voorzienbare, preventieve geneeskunde. Dit is regeneratieve geneeskunde, herstel van schade.

Tot zover de haalbaarheid. Nu de wenselijkheid. Je denkt misschien: het lijkt me helemaal niet zo'n goed idee. Waar moeten al die mensen blijven? Hoe gaan we die pensioenen betalen? Is het niet vreselijk saai om zo lang te leven?

Dit soort zorgen komen niet voort uit het bestrijden van veroudering, maar uit een gevolg van dat idee: namelijk het idee dat we veel langer blijven leven doordat we gezond blijven. Het is waar dat we dan langer leven, en de meeste mensen sterven inderdaad doordat ze ziek zijn. Als we de belangrijkste oorzaak kunnen wegnemen waardoor mensen ziek worden, namelijk ouderdom, zullen als statistisch gevolg daarvan mensen langer leven. Is dat slecht? Niet per se. Wie wil de ziekte van Alzheimer krijgen? Nee, niemand.

Oké. Dit is wat je tot je moet laten doordringen. Er is geen biologisch, betekenisvol verschil tussen ouderdomsziekten, de dingen die je niet wilt (Alzheimer, kanker, slagaderziekte, botontkalking) en de veroudering zelf. Veroudering is echt geen mysterie. Veroudering is een verzamelnaam voor al die verschijnselen. Zie het als een soort überziekte, geen ziekte op zichzelf, zoals tbc, maar een verzamelnaam voor alle zogeheten ouderdomsziekten en alle dingen die we toeschrijven aan veroudering zelf, zoals de afname van spiermassa of botmassa, of verminderde functie van het immuunsysteem.

Dat zijn allemaal onderdelen van hetzelfde verschijnsel. En dat betekent dat het gewoon onlogisch is om sommige van die dingen als heel slecht te beschouwen, als dingen die we zouden moeten genezen, en andere als 'in wezen een zegen'. Dat is het niet. Geen van die dingen is een zegen.

Veroudering, al die dingen samen, is de oorzaak van twee derde van alle sterfgevallen. In geïndustrialiseerde landen is dat zelfs 90 procent van de sterfgevallen. Het is dus ook de oorzaak van minstens dat deel van alle leed in de wereld. Je gaat er niet alleen dood aan, je gaat er ook langzaam dood aan. Vrijwel iedereen sterft er pas aan na een lange periode van ziekte, zwakte, afhankelijkheid en algehele misère.

En dat is iets waar ik niet bepaald voor ben. We moeten het verhelpen. En ja, de wereld zal veranderen. Het zal niet meer dezelfde wereld zijn als nu. Maar het is nu ook anders dan in de pre-industriële wereld, en wie vindt er dat de Industriële Revolutie geen goed idee was?

We moeten bedenken hoe dat straks moet en dat moeten we bedenken voordat die technologie er is. En dat zal ons lukken, in elk geval voor een groot deel. Maar op dit moment heerst er angst voor een totaal andere wereld, en wellicht angst dat wij niet meer van die technologie kunnen profiteren. Die angst leidt tot onwil in de samenleving om echt aan het werk te gaan. Onwil om geld beschikbaar te stellen dat nodig is en om de snelheid van het onderzoek te optimaliseren.

Dat kost mensenlevens.

Ik vind dat iedereen het aan zichzelf, z'n naasten en de samenleving verplicht is om deze missie te steunen. Het is het grootste uitdaging waar de mensheid voor staat en tegelijk onze grootste kans.