Aan tafel bij Jinek zitten twee vrouwen, beiden zwaar, die vertellen over hun ervaringen met 'fat shaming': de negatieve opmerkingen en vooroordelen die zij dagelijks te verwerken krijgen op basis van hun gewicht. Het komt in verschillende gradaties, aldus een van de vrouwen, variƫrend van het op een terras door wildvreemden aangesproken worden met 'zou je dat nu wel doen?' als ze een broodje bestelt, tot het geweigerd worden voor zangaudities met de toevoeging 'verboden voor dikken.'

Hoogleraar voeding en gezond Jaap Seidell is aangeschoven om het thema fat shaming vanuit wetenschappelijk en maatschappelijk oogpunt te duiden. Seidell: 'Grappen en opmerkingen over iemands gewicht worden nog vaak gelegitimeerd. Mensen denken: als het op tv mag, als het in de krant mag, dan mag het ook gewoon op een terrasje.'

Tekst loopt door onder de video.

Uitzending van Jinek over fat shaming.

Die wetenschappelijke en maatschappelijke duiding kunnen wat mij betreft niet vaak genoeg gegeven worden. Zo is er nog steeds dat hardnekkige vooroordeel dat dik zijn iemands eigen schuld is. Waarbij elk pondje door het mondje gaat en afvallen een kwestie van zelfdiscipline is. Frustrerend, want er is een veelheid aan wetenschappelijk onderzoek dat laat zien dat ernstig overgewicht het resultaat is van een combinatie van factoren, zoals genetische aanleg, stress en ongezonde eetgewoonten.

De observatie dat het aantal zwaarlijvige mensen wereldwijd is toegenomen de laatste decennia is met name te wijten aan onze huidige voedselomgeving, waarin energierijk voedsel goedkoop, toegankelijk en makkelijk te verkrijgen is. In deze omgeving is het voor mensen met een individuele kwetsbaarheid voor overgewicht, zoals bijvoorbeeld armoede of erfelijke aanleg, extra moeilijk om niet dik te worden.

Het steeds terugkerende 'eigen schuld dikke bult'-denken als we praten over zwaarlijvigheid, is sterk van invloed op de beeldvorming rondom zwaarlijvige mensen. Zo wordt er vaak automatisch gedacht dat zware mensen 'lui, ongemotiveerd, ongedisciplineerd, minder competent en slordig' zouden zijn. Deze negatieve beeldvorming heeft tal van gevolgen: zo moeten zwaarlijvige mensen zich niet alleen vaker verantwoorden voor hun levensstijl, maar worden ze ook daadwerkelijk achtergesteld ten opzichte van hun slanke(ere) medemens.

Ze krijgen minder snel een baan, verdienen minder en worden eerder ten onrechte ontslagen. Deze negatieve vooroordelen gaan niet in de koude kleren zitten. Zwaarlijvige mensen lopen een verhoogde kans op het ontwikkelen van psychologische problemen, zoals bijvoorbeeld angststoornissen en depressie.

Tekst loopt door onder de foto.

Foto: Canadian Obesity Network.

Mensen beoordelen op basis van geslacht of huidskleur is allang niet meer acceptabel. Waarom voelen we ons dan nog zo vrij om een oordeel te hebben over iemand op basis van het gewicht? Laten we om te beginnen eerst maar eens het denkbeeld afbreken dat zwaarlijvigheid een kwestie is van eigen schuld. Een mooi voornemen voor 2018 lijkt me zo.