Europa is een idee. Niet het fysieke continent, de landen, steden of burgers, maar het politieke Europa, de Europese Unie. Dit fundamentele idee – het transformeren van eigenbelang in gezamenlijk belang - is een bijzondere en kwetsbare stap in de menselijke beschaving.
Het begon met de politieke wil om oorlog in Europa onmogelijk te maken door economieën en instituten met elkaar te vervlechten. Met historisch succes: 70 jaar vrede en welvaart, de Balkanoorlogen uitgezonderd. Toen kwam de uitbreiding over vrijwel de hele Europese kaart. Van Schengenzone tot Europese Centrale Bank, van gezamenlijk beleid tot gezamenlijk leger, het idee blijft het transformeren van eigenbelang in gezamenlijk belang.
Dit idee staat vandaag zwaar onder druk. Autocraten en dictators komen wereldwijd aan de macht, en nationalisme – eigen volk eerst – is aan een ontwrichtende opmars bezig. Eigenbelang voor gezamenlijk belang is een gevaarlijk pad: het maakt ons allemaal veel armer en onveiliger, en het brengt verwoestend geweld dichterbij.
Er is van alles aan te merken op de Europese Unie, van besluitvorming tot bureaucratie. Veel burgers zijn kwaad en koelen hun woede op de politieke elite door tegen Europa te stemmen. Maar het gaat niet om fouten in de uitvoering. De kern van het Europese project is vrede en welvaart door een gezamenlijke economische en politieke macht. Als derde machtsblok naast de V.S. en China is dit nu van levensbelang.