Kunnen wij een wereldleider als Donald Trump bestempelen als 'gek'? En wat betekent de classificatie 'gek' überhaupt? Gekte of waanzin is, zoals Foucault in zijn eerste grote werk Geschiedenis van de Waanzin aantoont, een fenomeen dat op verschillende momenten in de geschiedenis op verschillende manieren is geduid. In vroeger tijden werd 'de gek' beschouwd als iemand die toegang had tot een hogere werkelijkheid, of juist als iemand die geen rede bezat en daarom beter buiten de maatschappij gehouden kon worden. Tegenwoordig beschouwen we hem vooral als psychiatrisch patiënt, als iemand die gediagnosticeerd dient te worden.

Tekst loopt door onder de video.

Psychologen diagnosticeren Trump met ernstige persoonlijkheidsstoornissen (VICE News).

Om gediagnosticeerd te worden met een psychiatrische stoornis, moet je volgens psychiater Frank Koerselman aan twee criteria voldoen. In de Universiteit van Amsterdam-reeks Gevaarlijke Gekken liet hij zien dat er in de eerste plaats sprake dient te zijn van een patroon van afwijkend gedrag. Daarbij moet 'afwijkend' worden begrepen als 'afwijkend van wat in iemands cultuur gebruikelijk is'. Bovendien moet dit gepaard gaan met significant lijden of disfunctioneren.

Sinds het aantreden van Donald Trump als president van de Verenigde Staten, hebben meerdere psychiaters gedaan wat eigenlijk verboden wordt door de zogenaamde Goldwater Rule: ze hebben geprobeerd om Trump zonder hem persoonlijk te hebben behandeld te diagnosticeren met een persoonlijkheidsstoornis, meestal de narcistische persoonlijkheidsstoornis.

De tekst gaat verder onder de foto.

© Brainwash

Donald Trump tijdens een speech (foto: EPA, Shizuo Kambayashi).

Gekeken naar Koerselmans eerste criterium lijkt een diagnose op zijn plaats: het gedrag dat Trump vertoont, wijkt inderdaad af van wat wij normaal achten, en zeker van wat wij zien als presidentieel gedrag. Het tweede criterium ligt echter moeilijker: we kunnen lastig stellen dat iemand disfunctioneert, wanneer deze persoon een succesvol zakenman is die het bovendien tot president van de VS heeft weten te schoppen.

Wellicht zeggen de pogingen tot het diagnosticeren van Trump dus meer over de Amerikaanse cultuur dan over de mentale gesteldheid van de Amerikaanse president. Het is immers het Amerikaanse electoraat dat Donald Trump, ondanks of misschien juist dankzij zijn afwijkende gedrag, in de positie van het hoogste politieke ambt heeft gebracht.