De term schuld wordt de laatste jaren niet alleen gebruikt in het strafrecht, maar ook in de gezondheidszorg. Denk bijvoorbeeld aan een vraag als: 'Moet een tiener die teveel drinkt en door een ambulance wordt afgevoerd zelf opdraaien voor de ambulancekosten?'
Schuld
Zeker nu de totale kosten voor gezondheidszorg in 2015 ruim 14% van het BBP besloegen, is de discussie over zorgkosten en schuld geen onverwachte. De vraag blijft echter wat we in deze context precies onder schuld verstaan en daaropvolgend, hoe we deze schuld kunnen vaststellen? Ontstaat er met de gerichtheid op schuld een samenleving waarin we elkaar gaan controleren op het vertonen van 'slecht' gedrag zodat we de zorgkosten kunnen verlaten? Het lijkt mij onwenselijk dat ik een soort 'big brother' word, zoekend naar rokende mensen in mijn omgeving, om hen vervolgens ergens te rapporteren.
Goed gedrag belonen
Aansluitend op het idee van psycholoog Skinner kan het uitkomst bieden om wenselijk gedrag, bijvoorbeeld sporten en niet roken, te belonen, waardoor het zich vaker zal vertonen. Als beloning kan er dan korting gegeven worden op zorgpremies. In eerste instantie lijkt dit een prima oplossing voor het terugdringen van de zorgkosten.
Ethische vragen
Toch kleven ook aan deze aanpak belangrijke ethische vragen: ben ik als burger bijvoorbeeld verplicht om gezond te leven? Je zou hier tegenin kunnen brengen dat een dergelijke verplichting mijn keuzevrijheid ondermijnt. Is het moreel juist om gezond gedrag te bevorderen? De overheid wordt in dat geval een paternalistisch orgaan dat mij vertelt hoe te leven. Als we ons slechts laten leiden door economische motieven, worden ethische vragen gerelateerd aan essentiële begrippen als vrijheid en autonomie teveel buiten beschouwing gelaten.