De wijze waarop de media gebeurtenissen als de schietpartij in München verslaan, met live-blogs, 'wat weten we tot nu toe?'-artikelen en uitgebreide profielschetsen van de slachtoffers en daders, roept de vraag op naar de (ethische) taak en verantwoordelijkheid van de journalistiek.

Journalistieke eed
Het verzamelen van feiten en het analyseren van gegevens is een complexe bezigheid, waarbij het resultaat (bv. een essay, artikel of nieuwsuitzending) in meer of mindere mate van invloed is op het maatschappelijke debat of de wijze waarop er over bepaalde onderwerpen gedacht wordt. Recent heeft de politieke beweging DENK voorgesteld om journalisten een verplichte eed te laten afleggen waar ze beloven om hun beroep te goede trouw uit te oefenen. Een interessante gedachte, zeker in een tijd waarin de media steeds meer gebruik lijken te maken van sensatie-genererende methoden om lezers en kijkers te trekken en zodoende de morele verantwoordelijkheid van de journalistiek uit het oog verliezen. Helemaal nieuw is het idee overigens niet: vorig jaar stelde hoogleraar journalistiek Jeroen Smit iets soortgelijks voor, en na het Britse afluisterschandaal in 2011 sprak schrijver en journalist George Monbiot over het invoeren van een hippocratische eed waarmee de onafhankelijkheid van de journalistiek gewaarborgd zou kunnen worden.

Objectiviteit van de journalistiek
Tegenstanders van de verplichte eed, zoals de Nederlandse Vereniging van de Journalistiek (NVJ), stellen echter dat het open en vrije karakter van de beroepsgroep verloren zal gaan. Dit standpunt, gefundeerd vanuit de gedachte dat de journalist objectief te werk kan gaan, gaat echter voorbij aan het feit dat er bij elke stap in de verslaglegging keuzes worden gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan informatieverstrekking, stijl en plek van plaatsing.

Toetsende werking
De grootste waarde van het invoeren van een verplichte eed is dat het een toetsende werking kan hebben tijdens en na het keuzeproces, waarbij de kerntaken van de journalistiek niet onderhevig mogen worden aan belangen van bijvoorbeeld adverteerders of spindoctoren. Dit laatste is naar mijn idee namelijk schadelijker voor de open en vrije beroepsgroep der journalisten, dan een verplichte eed waarin haar kerntaken worden geformuleerd. Een mogelijke positieve bijkomstigheid is dat de op sensatie gerichte en foutieve informatie verstrekkende krantenkoppen als 'Terreur in München' (zowel in het AD als De Telegraaf) minder gebruikelijk zullen worden.