Wat we moeten inzien, is dat voor- en tegenstanders van Zwarte Piet niet dezelfde strijd voeren. Het gaat om parallelle strijden, met kreten in talen die door de ander niet worden verstaan. Gelukkig is er een tolk die ons kan helpen om de verschillende talen te begrijpen. Jonathan Haidt, sociaal psycholoog en professor op New York University, legt in zijn boek The Rightous Mind uit dat onze moraliteit gevormd wordt door emotie en intuïtie, meer dan door logische redenatie. En hij legt uit waarom verschillende politieke groepen verschillende ideeën van goed en kwaad hebben. Volgens zijn moral foundations theory kunnen de verschillen in de morele kwesties van mensen worden geclusterd in vijf waarden, of vijf waarden-paren:
- Zorg: beschermen en behoeden van anderen, tegenovergestelde van kwetsen/pijn doen.
- Eerlijkheid en proportionaliteit: recht doen aan de hand van gedeelde regels, tegenovergestelde van vals spelen.
- Loyaliteit: trouw blijven aan je groep, familie, volk, tegenovergestelde van verraad.
- Autoriteit of respect: toegeven aan traditie en legitieme autoriteiten, tegenovergestelde van ondermijning.
- Heiligheid of reinheid: walging van vieze dingen of gedrag, tegenovergestelde van vernedering/verloochening.
Al deze waarden zijn even veel waard; loyaliteit is niet beter dan zorg, eerlijkheid is niet beter dan respect. We herkennen ons allemaal in alle vijf de waarden, maar prioriteren één set boven de anderen. Zo zijn linkse mensen over het algemeen geneigd om zorg en eerlijkheid voorop te stellen, en hechten rechtse mensen vaak meer belang aan loyaliteit, autoriteit, en heiligheid.