'Goed nieuws is geen nieuws', luidt het motto van de journalistiek. Dat wat voortvarend gaat, is lang niet zo sensationeel als dat wat in de brand staat. Toch is er één onderwerp waar het tegenoverstelde het geval lijkt te zijn. Ik heb het natuurlijk over klimaatverandering. Media worstelen ontzettend met deze elephant in the room. Liever mijden ze het onderwerp. 'Vrijwel zonder uitzondering. Elke keer dat we hierover berichten draait het de kijkcijfer de nek om. Dus de prikkels zijn niet groot', twitterde Chris Hayes, een bekende Amerikaanse journalist en presentator van MSNBC, recentelijk als reactie op een online discussie over nieuwsberichtgeving omtrent klimaatverandering.

Het is fascinerend. Vijf jaar geleden was het probleem met nieuwsberichtgeving over klimaatverandering nog dat het er niet was. Nu is het er wel, maar is het meestal een niche-onderwerp; het komt wel aan bod, maar veelal in de periferie van de dagelijkse nieuwstroom. En als er dan over wordt bericht, is het bijna onophoudelijk negatief van aard. Met andere woorden: nieuws over klimaatverandering is bijna altijd oud nieuws (want altijd hetzelfde liedje). Snel wegzappen of doorklikken dus. Zelfs mijn eindredacteur waarschuwde mij een tijdje geleden nog voor het gebruik van het woord 'klimaatverandering' in de titel van mijn stukken. Het zou aanzienlijk minder views opleveren. En hij had (meestal) gelijk ook.

Laat ik het bij deze dus eens omkeren en de volgende hypothese introduceren: goed nieuws over klimaatverandering is zo zeldzaam dat het nieuws op zichzelf is.

En geloof me: het is er ook nog. Dit keer uit de hoek van de klimaatbeweging. De laatste maanden wordt duidelijk dat de werelwijde divestment-campagne flink op stoom is. Dit initiatief van de wereldwijde burgerbeweging 350.org roept overheden, instellingen en andere aandeelhouders op om niet langer in energiebronnen (lees: kool, olie en gas) te investeren die klimaatopwarming verder aanzwengelen.

Afgelopen week tekende Jerry Brown, de gouverneur van Californië (de op vijf na grootste economie ter wereld), een zeer ambitieuze wet die energieproductie in zijn staat in 2045 uitstootvrij moet maken. In dezelfde week riepen de burgemeester van Londen en New York, de twee grote urbane centra van de wereld, andere steden in de wereld op om hun geld uit de fossiele brandstof te trekken. Tevens werd de fossiele industrie zelf op de korrel genomen. 'Samen kunnen onze steden een duidelijke boodschap geven aan de fossiele industrie: verander nu en doe met ons mee in het aanpakken van klimaatverandering', aldus de burgemeesters.

Tekst loopt door onder de afbeelding.

© Brainwash

Foto: Trevor Cole

En dat is lang niet alles. Eerder dit jaar besloot de Universiteit van Edinburg, onder druk van een studentencampagne, de 1 miljard aan kapitaalfonds in alle kolen-, olie- en gasbedrijven te desinvesteren. En paar maanden later, in juli, kondigde Ierland vervolgens aan alle investeringen in gas, olie en steenkool te verkopen (in totaal 8 miljard). Het wordt daarmee het eerste land ter wereld dat zich aansluit bij de divesteercampagne.

Inmiddels lijkt er ook in de culturele sector van alles te bewegen. Meerdere musea over de wereld, zoals het London Science Museum en het Amerikaanse Museum of Natural History, hebben hun sponsorbanden van de afgelopen jaren met de olie-industrie verbroken. En in Nederland kondigde Fossil Free Culture NL recentelijk aan dat zowel het Van Gogh museum, het Mauritshuis, als het Museon hebben besloten om hun banden met Shell te verbreken. De eerste twee beweren overigens dat dit geen ethische beweegreden had, maar dat de sponsorcontracten simpelweg waren verlopen.

Desinvesteren of divesteren is het wegdoen van je obligaties, aandelen of investeringsfondsen, om financiële, ethische of politieke doelen te behalen. In het verleden hebben er een aantal grote desinvesteringscampagnes plaatsgevonden, waarvan die ten tijde van de Apartheid in Zuid-Afrika de meest bekende is. Door het ijverige werk van sociale activisten werd er toen op grote schaal gedesinvesteerd in bedrijven die actief waren in het land. Dit droeg sterk bij aan het internationaal zichtbaar maken van de ongelijkheid onder het Apartheidsregime en was uiteindelijk een belangrijke stap naar de afbraak ervan.

Een duidelijke boodschap (desinvesteren in de fossiele industrie) en een duidelijk doel (investeren in schone energie) loont dus. Inmiddels, zo kondigde 350.org recent in een annual report aan, heeft de wereldwijde divesteerbeweging een bedrag van 6,24 biljoen (een biljoen is een 1 met 12 nullen) aan desinvesteringen bij elkaar gebracht. Daarmee laat het zien hoe succesvol een dergelijke campagne kan zijn. Uit een studie uit 2013 van de Universiteit van Oxford bleek al dat het stigmatiseringproces, dat de divesteercampagne heeft aangewakkerd, 'een vergaande bedreiging vormt voor de fossiele industrie'.

Wat een aantal jaar geleden begon als een kleinschalig initiatief aan universiteiten in Amerika is via religieuze organisaties (zoals Church of England en Caritas India), steden, publieke instellingen en nu ook een land (Ierland), uitgegroeid tot een wereldwijd fenomeen. De sneeuwbal begin te rollen, het momentum lijkt daar. Nu nog hopen dat het achtuurjournaal er ook oog voor krijgt.

meer weten?

Ruben Jacobs is 25 oktober te gast in De Ver Van Je Bed Show, een programma van Hard//hoofd en Brainwash. Over de duizelingwekkende problemen van onze tijd en de rol van kunst in het bespreekbaar en invoelbaar maken daarvan.

De poolkappen smelten, bijen sterven uit en aan je nieuwe shirtje kleeft uitbuiting. De wereld staat in brand, maar na een dagelijks shotje alarmerend nieuws gaan we meestal weer over tot de orde van de dag. Boeken we toch die spotgoedkope vlucht naar Londen. Of laten we ons afleiden door kattenfilmpjes en Netflix. De Ver Van Je Bed Show trekt je met de haren terug naar de realiteit en stelt de vraag: waarom is het zo moeilijk om de urgentie van problemen als klimaatverandering tot ons door te laten dringen?