Ik werk in Nederland, woon in Nederland, ben van plan om hier oud te worden en mij hier te laten begraven. Maar ik heb geen Nederlands paspoort. Bundesrepublik Deutschland glimt in gouden letters op de mijne.

Tot nu is dat nooit een ding geweest. Tijdens het WK juich ik voor de Mannschaft; voor de rest voel ik me volwaardig burger van de Republiek Amsterdam. Op 15 maart mag ik niet naar de stembus; verder geniet ik dezelfde rechten en plichten als mijn Nederlandse medemensen.

Dat dank ik vooral aan mijn EU-paspoort, die aan de grens net zo werkt als een Platinum kaart bij de KLM. Als voorkeursallochtoon heb ik onder de buitenlanders een plek waarvan medeburgers met een Ghanees of Turks paspoort alleen kunnen dromen.

Laatst op de fiets dan die gedachte: hoe zeker is deze luxepositie als Geert Wilders naar de macht zou grijpen? Moet ik inburgeren om te voorkomen dat ik een tweederangs bewoner van dit land word? Dezelfde vraag die drie miljoen EU-burgers in Groot-Brittannië zich ook stellen sinds Brexit.

Maar dan de gedachte daarna: zou het echt verschil maken, zo'n geadopteerde nationaliteit? Zou ik in de ogen van overtuigde nationalisten ooit een echte Nederlander kunnen worden, met burgerrechten die hoe dan ook buiten kijf zouden staan? Mijn lessen Duitse geschiedenis voeden pessimisme. Het nativisme en wij-zij denken kent geen natuurlijke grens. Is het niet juist verstandig het paspoort te houden van het ene land dat, als ooit muren verrijzen in Europa, mij echt zal omarmen?

Het waren nare gedachten om mee rond te fietsen, net nadat ik mijn twee kinderen op het schoolplein gedropt had. Hoe moet je je dan voelen als je niet de mazzel hebt van een EU-paspoort op zak?

Tot nu toe is het hypothetisch allemaal, maar hoe lang nog? Trump en May wijzen de weg; Marine Le Pen en Geert Wilders staan klaar.

meer weten?

Er zijn grote verschillen in welvaart tussen landen. Tegelijkertijd verbieden we mensen zich te verplaatsen. Politiek filosoof Tamar de Waal denkt dat we daarom niet anders kunnen concluderen dan dat we in een geboorteloterij leven. Bekijk hier haar betoog.

Het nativisme is een politieke ideologie die de nadruk legt op het verband tussen politiek en geboortegrond: mensen die binnen de grenzen van een natie zijn geboren krijgen een hogere status toegekend dan mensen van buitenaf.