Stel dat er bij jou in de buurt een hele goede Italiaanse broodjeszaak zit, en dat jij daar regelmatig een broodje haalt. Jij betaalt een paar euro, en krijgt daar een lekker broodje voor terug. Niks aan de hand, toch? Maar stel nu, dat de eigenaar van deze broodjeszaak een gedeelte van zijn winst besteedt aan het financieren van vuurwapens voor een paar vrolijke vrienden van hem. Jij weet dit niet, en haalt regelmatig je lunch bij de beste man. Ben jij dan medeverantwoordelijk voor het feit dat zijn vrienden vuurwapens hebben en er wellicht een keer iemand mee neerschieten?

Is verantwoordelijkheid transitief?
Dit is wat er op het spel staat bij de vraag naar de verantwoordelijkheid van Nederland voor de schending van mensenrechten in Libiƫ, nadat ons land 1,5 miljoen euro schonk om illegale immigratie naar Europa te bestrijden. De vraag die hier centraal staat is in mijn ogen de vraag of verantwoordelijkheid transitief is. Transitiviteit zou je kunnen uitleggen als overdraagbaarheid. Als a gelijk is aan b, en b gelijk is aan c, dan moet a ook gelijk zijn aan c. Maar hoe zit dat precies met verantwoordelijkheid?

Zeker van de toekomst
Stel nu dat je zou weten dat de eigenaar van de broodjeszaak zijn vrienden aan vuurwapens helpt. Zou je dan nog steeds je lekkere lunch bij hem halen? Blijkbaar is verantwoordelijkheid alleen transitief als je van tevoren weet wat er met je geld gaat gebeuren als je het aan de betreffende persoon geeft. Maar hoe zeker moet je hiervan zijn?