Op de meest recente cover van het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo zien we een praktijkvoorbeeld van de klassieke gouden greep 'twee dingen uit de actualiteit combineren'. Een stuk of tien swastikavlaggen en armen die de nazigroet maken steken uit het water. Het stortregent. Opschrift: God bestaat!

© Brainwash

Charlie Hebdo cover van 29 augustus 2017 door Laurent Sourisseau.

Met deze toespeling op de verwoestingen van orkaan Harvey en de recente oprispingen van extreemrechts in het zuiden van de VS doet Charlie Hebdo weer eens wat ze al jaren doen: op, of over het randje van smakeloosheid de actualiteit bekritiseren waar die maar te bekritiseren valt. Charlie Hebdo is antifacistisch, anti-islam, anti-Macron, anti-Front National, allemaal tegelijk. Voor dit satirische blad bestaat er geen fatsoensgrens, en is niemand verboden terrein om te bespotten.

Na de aanslag op de redactie van het blad in 2015 barstte er een steunbeweging los waar de afgeslachte redactieleden waarschijnlijk smakelijk om hadden kunnen lachen. Het blad dat geen vrienden heeft omdat het nooit vrienden maakt, had ineens overal vrienden. Wat de hele beweging extra belachelijk maakte, was dat de steunbetuigingen een persoonlijke vorm kregen door de tot vermoeiens toe uitgemolken slogan 'je suis Charlie', een zó platgelopen troop dat het een beetje pijn doet hem op te schrijven.

Men stond niet zomaar achter het blad, of had de nabestaanden in hun gedachten en gebeden, nee, men wás collectief Charlie Hebdo. Dan bén je dus het rücksichtslos beledigen van alles en iedereen, op de meest botte manier die je kan bedenken, in naam van de humor. Ook moslims die nu eenmaal hun profeet niet af mogen beelden volgens de regels van hun geloof, zoals joden niet mogen werken op de sabbat, en katholieken elke zondag een stukje brood moeten komen halen in de kerk omdat dat brood het lichaam van Jezus is. Ook slachtoffers van natuurgeweld. Ook verdronken peuters in de Turkse branding.

Ik ben dol op satire, ik zat zelf jarenlang in de redactie van Propria Cures, maar ik heb geen abonnement op Charlie Hebdo. Ik vind het namelijk lang niet altijd leuk wat ze doen, niet omdat ze mijn fatsoensgrenzen overschrijden, maar omdat ik vind dat alleen echt goede humor een vrijbrief heeft om te beledigen. Anders gezegd: ik kan het aanzienlijk beter hebben als iemand schrijft dat ik in die lelijke opruiende stukjes voor Brainwash wel een erg grote bek heb voor iemand met de longen én de tongval van een bejaarde Limburgse mijnwerker en het uiterlijk van een steenuil die twee weken tussen de kussens van de bank heeft gezeten, dan wanneer iemand zegt dat die lelijke homo van Brainwash gewoon jaloers is op het talent van Jim Carrey. Doe een beetje je best.

Al mogen we nooit vergeten dat twee jaar geleden de grootste geesten uit de redactie werden neergemaaid door terroristen, bij Charlie Hebdo mogen ze ook wel eens wat beter hun best doen. Ze zijn niet altijd leuk, maar wel altijd grof. Maar steeds vaker zie ik dat kritiek op Charlie Hebdo vergezeld gaat van het intrekken van die oude steunbetuiging. Ik heb daar twee problemen mee.

Ten eerste zeg je, als je aangeeft niet meer achter het blad te staan zoals je dat stond na een aanslag op de redactie, dat ze het misschien toch wel een klein beetje meer verdiend hebben dan je toen dacht. En ten tweede siert het Charlie Hebdo juist dat ze precies zijn blijven doen wat ze al deden voor januari 2015, toen je nog nooit van ze had gehoord: precies dit. Het is altijd een controversieel blad geweest met meer vijanden dan vrienden, en de steun voor Charlie Hebdo is dan ook even wrang als het gebruik van het Guy Fawkesmasker als symbool van verzet en protest. Het idee komt uit de bijtende, dystopische maatschappijkritiek van Alan Moore's V for Vendetta, maar daar moest Hollywood eerst hapklare blokjes van snijden voor Anonymous er pap van lustte.

Als jij twee jaar geleden 'je suis Charlie' riep, en het nu ineens zielig vindt om grappen te maken over overstromingen en verdronken vluchtelingen, kan je maar beter met Charlie Hebdo doen wat je tot 2015 altijd met Charlie Hebdo gedaan hebt: gewoon negeren. Ze hebben niet gevraagd om je steun, ze hebben zich er niet naar gedragen, en je moet ze ook niet vragen om zich nu aan jouw gevoeligheid aan te passen.

Charlie Hebdo was, is en blijft een bot blad. Te bot naar mijn smaak, dus ik lees het niet. Maar jij hebt ervoor gekozen om je afgrijzen over een aanslag te verpakken als steun voor en eenwording met de slachtoffers. Dit is wat jij blijkbaar 'bent'. Own it.