De weduwe's troost: een korte geschiedenis van sextoys

Een van de oudste gevonden dildo's stamt uit de Steentijd. De Hohle Fels Phallus is 28.000 jaar oud, al hadden onderzoekers bij de ontdekking in 2005 moeite dit stenen object als seksspeeltje te erkennen. Er zijn immers ook allerlei niet-seksuele toepassingen te bedenken voor een phallus. Inmiddels is de wetenschappelijke opinie wat gedraaid: toen onlangs in Zweden een beeldje werd gevonden dat evident een stijve penis representeert, waren de archeologen al wat minder terughoudend om daar een dildo in te vermoeden.

Dankzij de uitvinding van het schrift weten we dat zulke objecten in de Oudheid zeker en beslist voor genotsdoelen werden gebruikt. Dat kon solo, bij het masturberen dus, of als twee vrouwen seks met elkaar hadden. Het woord dildo bestond toen nog niet, dat stamt uit het Engels van de zestiende eeuw. Taalkundige Ton den Boon schrijft daarover:

'Sommigen verklaren dildo als een verbastering van het Italiaanse woord dilotto, dat 'genot' betekent, anderen wijzen voor de oorsprong van dildo naar het Franse vulgaire woord dille (penis). Ook grappig is de verklaring van dildo als een verbastering van de uitspraak this-will-do ('hier moet het maar mee'), waarmee de dildo in feite als een surrogaatpenis (als second best) wordt gekarakteriseerd.'

Daarvoor en daarna kende de dildo andere benamingen, zoals De Weduwe's Troost, de 'Femme du voyage' of het eufemistische 'instrumenten'. Dat schrijft historica Fern Riddell in haar recent verschenen boek Sex: Lessons From History.

Mannen hebben zulke speeltjes voor vrouwen door de eeuwen heen gecriminaliseerd. Penetratie met iets anders dan de penis van je echtgenoot was een zware zonde. Zo schreef de aartsbisschop Hincmar van Reims in de negentiende eeuw over: 'zijn zorgen over 'vrouwen die ontucht pleegden in hun eigen lichamen', met het gebruik van 'machines voor duivelse handelingen'' (uit Riddell, p. 199).

Een eeuw later noteerde bisschop Burchard van Worms dat op het gebruik van 'machina' door nonnen zeven jaren straf stond. Later zou dat de doodstraf worden. Er zijn vondsten gedaan van twee zestiende-eeuwse Spaanse nonnen die levend verbrand werden wegens het gebruik van 'materiële instrumenten'. Ook schrijft Riddell over een Franse vrouw die in 1535 eveneens verbrand werd, maar dan voor: 'de verdorvenheid waarmee ze de functie van een echtgenoot nabootste – haar gebruik van een dildo om haar vrouw te stimuleren' (p. 200).

Van de negentiende eeuw weten we dat er dildo's in allerlei soorten en maten waren. Uit die tijd is bijvoorbeeld de 'Ladies Syringe' [injectienaald voor dames], die volgens Riddell in de markt werd gezet als oplossing voor – wederom – zielige weduwes, maar ook voor impotente mannen. Ze citeert uit een advertentie die nu in handen is van het Museum of London:

'Menig oudere heer, wiens zaakje gekrompen is tot zijn buik, is het gewoon zulke apparaten voor te binden, zodat hij in hun bed zijn huwelijkse plicht kan voldoen aan zijn ouder wordende partner, omdat het welbekend is dat een vrouw nooit te oud is om te genieten van plezier, hoewel leeftijd de man onbekwaam maakt deze handeling uit te voeren.' (p. 202)

Een opmerkelijke (maar biologisch juiste) opvatting over de seksualiteit van oudere vrouwen dus. Speciaal aan deze dildo was dat er ballen aan zaten en dat er vloeistof uitkwam. Uit de Victoriaanse tijd zijn ook mechanisch vibrerende 'Horse-Action Saddles' bekend, die goed voor je gezondheid zouden zijn.

De dildo's werden natuurlijk niet alleen in vrouwen gebruikt, ook mannen ervaarden en ervaren plezier van gepenetreerd worden met een object. De geschiedenis van de dildo is er evenwel een van vrouwelijk genot. Het is daarom opmerkelijk dat als het over de toekomst van seks gaat de blik steeds zo gericht is het plezier van de man. Blijkbaar was de mensheid dertigduizend jaar geleden een stuk feministischer.