Waarom biseksualiteit verdwijnt uit onze cultuur

Freddy Mercury was homo. Claudia de Breij is lesbisch. Amber Rose is een voorbeeld van een beroemde lesbienne, Andy Dick van een beroemde homo. Allemaal okay, doen we niet moeilijk over. Wees wie je bent enzo. Alleen, het rijtje klopt niet. Bij geen van bovenstaanden. Ze zijn namelijk allemaal biseksueel.

Homo's en lesbo's hebben vanaf de jaren 60 een sterke identiteitspolitiek gevoerd. Ze organiseerden zich op basis van gedeelde kenmerken om voor politieke rechten te strijden. Homoseksualiteit is dan meer dan alleen seks willen met mensen van hetzelfde geslacht, het staat ook voor een bepaalde lifestyle. Een helder script voor uit de kast komen, eigen clubs, cafés en winkels en allerlei verwachtingen over bijvoorbeeld je muzieksmaak en gevoel voor fashion (hoe onterecht die ook mogen zijn). Dit bestaat er allemaal niet voor biseksualiteit.

Terwijl het inmiddels bekende letterrijtje LHBT uitgebreid wordt met letters voor Queer, Intersekse en Aseksueel, blijft de B het onderspit delven. Biseksualiteit is in onze cultuur grotendeels onzichtbaar. Dat komt onder andere omdat er mensen zijn die vinden dat biseksualiteit niet bestaat – ook (of juist) in de gay gemeenschap. Daarbij wordt als argument vooral tijdelijkheid aangedragen: je weet het gewoon nog niet!

De tijdelijkheid van biseksualiteit is een bekende trope in populaire cultuur. Meestal gaat het over een mijmering over vroeger, zoals Frank Underwood uit House of Cards deed. Tijdens de studententijd is er geëxperimenteerd, waarbij biseksualiteit verbonden wordt met seksuele uitspatting. Opmerkelijk is dat vrouwen daarna meestal hetero 'worden' (ook wel bekend als LUG: lesbian till graduation); terwijl mannen daarna vooral homo blijken: een hetero college phase zegt bijvoorbeeld de homoseksuele zwarte broer van Barney uit How I Met Your Mother.

Biseksualiteit als bevlieging zien we ook bij de vele triobi's in populaire cultuur – altijd spannend. Niet zelden is de triobi een moordende psychopaat (Basic Instinct, Wild Things, The Talented Mr Ripley). De biseksueel wordt dan neergezet als onbetrouwbaar, manipulatief en psychologisch instabiel. Hieraan gerelateerd is het idee van 'alles dat loopt': biseksuelen willen seks met iedereen.

Soms zijn er personages die eeuwig leven en daarom biseksueel zijn. Het idee hierachter is wellicht dat als je maar oud genoeg wordt, je uiteindelijk met alle geslachten wel eens seks gaat hebben. Dus zijn de vampieren uit True Blood bi, maar ook Captain Jack Harness (Dr. Who, Torchwood).

Als we biseksuelen zien, is dat dus vaak negatief. Het meest gangbaar in populaire cultuur én in reguliere media is echter toch dat biseksualiteit niet bestaat: je doet alleen alsof je bi bent, omdat je nog niet volledig homo of lesbo durft te zijn. Dit was heel sterk in Brokeback Mountain waarin biseksualiteit werd gebracht als façade. De film werd daarnaast gemarketed als een homofilm en niet als biseksueel liefdesverhaal.

Nu zul je hier misschien tegenin brengen dat er allerlei nieuwe series zijn waarin we biseksualiteit wel zien. Het klopt dat seksueel transgressieve karakters veel meer zichtbaar zijn geworden. Drie recente series springen eruit: Orange Is The New Black, Transparent en Sense8. Maar in geen van deze series wordt het woord genoemd. Het gaat in plaats daarvan over 'ex-lesbiennes', 'fall on a spectrum' en panseksualiteit.

Die laatste term is nieuw: een panseksueel voelt zich aangetrokken tot mensen los van hun sekse of genderidentiteit, vandaar het voorvoegsel 'pan'. 'Bi' verwijst naar twee seksen, waarmee impliciet het idee ontstaat dat je mensen uitsluit. Panseksueel klinkt veel inclusiever en hipper, net als queer en genderfluïde. En zo is pan misschien wel de doorslaggevende nagel aan de doodskist van biseksualiteit. Het maakt de biseksueel, die toch al zo in het verdomhoekje zit, ook nog eens ouderwets.