Als je naar ons huidige voedselsysteem kijkt, is het makkelijk om een rotgevoel te krijgen. Overbevolking, vervuiling met pesticiden, uitputting van de bodem, verlies aan biodiversiteit, en door mensen veroorzaakte klimaatverandering; het zijn allemaal serieuze problemen die onze voedselzekerheid bedreigen.

Wie onheilspellende toekomstbeelden zoekt, vindt ze in dystopische toekomstfilms. Neem Interstellar van regisseur Christopher Nolan. Daarin is de mensheid op aarde ten dode opgeschreven. Wat er precies aan de hand is, wordt niet duidelijk, maar het gaat ontegenzeglijk niet goed met de landbouw. Een mysterieuze 'Blight', een landbouwziekte, tast de gehele aardse voedselvoorziening aan en de mensheid moet maken dat ze een nieuwe planeet vindt.

Ik schreef al eerder dat eten in films vaak een leidende rol speelt, zonder op de voorgrond te treden. De staat van het eten in de film, hoe het wordt verdeeld, en wie het krijgt zijn voor cineasten ideale middelen om een complete wereld uit te leggen, zonder die daadwerkelijk te hoeven uitleggen. Show, don't tell luidt immers het adagium.

De tekst gaat verder onder de foto.

Still uit de film Interstellar (Foto: Paramount/Warner Brothers/The Kobal Collection)

In Interstellar stuwt (het gebrek aan) eten de hele film voort, toch wordt er nauwelijks uitleg aan besteedt. Iets vergelijkbaars gebeurt in Blade Runner 2049, de remake door Denis Villeneuve van de neo-noir sciencefiction klassieker Blade Runner uit 1982. Ook daarin zijn de ecosystemen ingestort en verkeert de mensheid in een huiveringwekkende staat. In een duister Los Angeles kleurt de onophoudelijke, giftige ogende neerslag decadent neon. Op het platteland overheersen stofwolken en vervuiling. Het is onvoorstelbaar dat er nog iets groeit, laat staan dat er landbouw kan bestaan.

De vraag hoe de mensheid zich dan voedt, wordt helemaal aan het begin van de film beantwoord. Een replicant, een menselijke robot, genetisch gemodificeerd om echte mensen te dienen, kweekt reusachtige, afzichtelijke larven in een chemische smurrie dat hem noopt een zwaar, beschermend pak te dragen. De proteïnen van de larven worden verderop in de keten vast verwerkt tot iets wat er minder afschuwwekkend uitziet, maar de boodschap is duidelijk: de mensen in de wereld van Blade Runner 2049 zijn geen mensen meer.

Dat de larven-telende replicant in kwestie zelf een potje knoflookstoof op het vuur heeft staan, vat de centrale vraag van Blade Runner 2049 in een keer samen: zijn de replicants niet menselijker dan mensen geworden?