Mark Rutte is een flexibele premier. Als het moet, zet de goedlachse premier opeens een ernstig gezicht bij zijn oproep aan oppositiepartijen om de EU-Oekraïne-overeenkomst toch in werking te laten treden. Zijn argument daarbij is dat dat goed is voor het landsbelang. Dat is nog zo'n voorbeeld van flexibiliteit. Het is namelijk opmerkelijk dat juist een liberale premier een beroep doet op het nationale belang.

Belang Volgens het liberale gedachtegoed zijn besluiten namelijk een optelsom van individuele eigenbelangen. Van een algemeen, eenduidig nationaal belang kan geen sprake zijn. Iedere burger heeft daar verschillende standpunten over. En de staat is er alleen maar om individuele burgers de ruimte te geven hun eigen goed na te streven. Het begrip algemeen belang komt juist voort uit het niet-liberale denken van de Franse filosoof Jean-Jacques Rousseau. Hij duidde daarmee het goede voor de democratische gemeenschap als geheel aan. Burgers bepalen met elkaar wat het algemeen belang is, waarna het moet worden uitgevoerd.

Blokkeren Zeker omdat Nederlandse burgers zelf de EU-Oekraïne-overeenkomst hebben afgewezen, zouden Ruttes regering en het parlement dus weinig anders kunnen doen dan de inwerkingtreding van de overeenkomst te blokkeren. Maar… volgens Rousseau kunnen burgers, ook meerderheden, zich vergissen in het algemeen belang. Zeker bij buitenlands beleid en de EU-onderwerpen is dat voorstelbaar. Zoveel kennis is daarover nu ook weer niet. Dat geldt trouwens niet alleen voor kiezers maar ook voor parlementariërs.

Flexibel Het is daarom geen wonder dat Rutte het liberale pad verlaat. Dat biedt hem bovendien de flexibiliteit om kiezers én parlementariërs de ogen te openen wat het échte nationale belang is. Maar… volgens Rousseau kunnen ook regeringen onder het mom van het algemeen belang hun eigen belang nastreven. Zou Rutte dus een goed woordje voor Europa doen om later voorzitter te kunnen worden van de Europese Raad? De benodigde flexibiliteit heeft hij in ieder geval getoond.