Artikelen

Voorheen verzoop het voetbalcommentaar in het gejoel en gejuich van overvolle café's. Nu we de eerste fase van het EK noodgedwongen in kleiner gezelschap keken, treedt het in woorden verpakte voetbal juist naar de voorgrond. Er schuilt een vorm van poëzie in.

Ineens gaat het heel snel. Veel mensen hebben de eerste prik al gehad, of in ieder geval een afspraak staan. Dit weekend gaat de samenleving grotendeels van het slot, zelfs de clubs mogen al open. Terwijl ik mijn herwonnen vrijheid vier, is er ook een groep die zich verder terugtrekt. De 'wakkere' burger maakt plannen voor een parallelle samenleving – terwijl we ze juist terug bij de kudde zouden moeten halen.

Wat is de noodzaak van kunst? Volgens filosoof Alain de Botton helpt kunst bij vragen over geboorte, liefde en dood. Kunst biedt troost. Kunst is volgens hem het grootste antidepressivum dat er is.

Meestal moet een literaire debutant vechten om aandacht, maar Simone Atangana Bekono werd onmiddellijk in de schijnwerpers gekatapulteerd. Haar dichtbundel Hoe de vonken zichtbaar waren werd bekroond en ze werd door de Volkskrant uitgeroepen tot literair talent. Haar debuutroman Confrontaties stond op de shortlist voor de Libris Literatuur Prijs. Een schitterend en beklemmend boek over een zestienjarig meisje dat vastzit in een jeugddetentiecentrum voor het mishandelen van twee klasgenoten.

De duizenden migranten die jaarlijks verdrinken in zee zijn geen spijtige ongevallen, stelt politicoloog Naima Charkaoui. Het is een duidelijke beleidskeuze om mensen in nood niét te helpen. Europa is een onneembare vestiging, een soort soort 'gated community'. En dat terwijl iedereen, migrant of niet, voordeel heeft van open grenzen.

Schrijver Nikki Dekker valt op mannen, vrouwen en alles er tussenin. Lange tijd leek de omschrijving 'biseksueel' te passen: dan val je op je eigen (homo) en een ander (hetero) geslacht, wat bijvoorbeeld ook non-binair kan zijn. Maar inmiddels begint dat hokje te wringen.

Waarom spelen ze, wat drijft ze, geld, roem, wat? Voor de gezelligheid doen de stervoetballers van het EK het in ieder geval niet. Wat overblijft, is een dirty little secret: álles in het leven draait om winnen.

Elke dag sporten, gezond eten. Geconcentreerder aan het werk. Helemaal in shape. Wat levert een gedisciplineerd leven eigenlijk op? Flow, zegt filosoof en vechtsportkunstenaar Haroon Sheikh. In zijn Brainwash Talk vertelt hij wat deze gelukzalige staat oplevert.

Een foute, seksistische grap tijdens een etentje, of een racistische grap in een appgroep. Houd je je op de vlakte? Volgens schrijver en theatermaker Carolina Maciel de França moet je je durven uitspreken. Haar pleidooi: wees een 'killjoy' en verpest moedwillig de sfeer. Want alleen door dwars te liggen, ontstaat er ruimte voor iets nieuws.

Het is als een klein korreltje zand dat in een grote machine terecht is gekomen, en een ongekende ontregeling tot gevolg heeft. Zo wordt het coronavirus verbeeldt in 2Doc: Zand in de Machine. Maar wat zegt het over de machine, als zo'n klein deeltje zoveel schade tot gevolg kan hebben? In deze HUMAN-documentaire komt een keur aan denkers, beleidsmakers en bestuurders uit binnen- en buitenland aan het woord over de coronapandemie. Over de meest opvallende uitspraken uit de film praten we door op HUMAN en Brainwash. We spreken hoogleraar financiële geografie Ewald Engelen over de de rol van de economie in onze samenleving, en over de vraag wie de rekening van de crisis moet betalen.

Is er nog ruimte voor vergiffenis, vraagt schrijver Anne van den Dool zich af, nu ook in Nederland de cancelcultuur gemeengoed is geworden? Waarom klappen we zo hard met de zweep richting degenen die die laatste trends gemist hebben, die toevallig niet de laatste opiniestukken in kwaliteitskranten hebben gelezen, aan wie een zich razendsnel ontspinnend debat onder een Instagram-post toevallig voorbij is gegaan?

Wie onderzoek doet naar het kwantummeetprobleem moet een goed verhaal hebben om aan niet-bèta's uit te leggen wat dat ongeveer inhoudt. Sociaalwetenschappers zitten met een ander probleem. Als zij zich in het publieke debat mengen, treffen ze allemaal mensen die eveneens geen kennis van hun vakgebied hebben, maar wel een mening over hun onderwerpen.

De boodschap van het coronavirus in de HUMAN 2Doc: Zand in de Machine: niet ik maak jullie ziek, het is jullie manier van leven in een geïndustrialiseerd kapitalistisch systeem waardoor jullie ziek worden. Als een van de fouten in onze samenleving wordt in de film de schending van privacy genoemd. Herkenbaar, vindt Ancilla van de Leest. Volgens de privacy-expert moeten we, juist tijdens de coronacrisis, waakzaam zijn voor inbreuken op onze privacy, als massa-surveillance.

De lockdown reduceerde het leven tot produceren en consumeren, met het DVD'tje van Hugo de Jonge als enige kunstzinnige uitlaatklep. Nu mag de verbeelding eindelijk weer van het slot. In Museum Kröller-Müller laat Marinus Boezem een frisse wind waaien. Precies wat we nu nodig hebben.

Ze voelt zich schuldig. Heel vaak, en over van alles. Over haar moeder, haar geliefde, een onhandige opmerking, of de toestand van de wereld. In haar nieuwe boek Schuldig onderzoekt schrijver en filosoof Jannah Loontjens de schuldgevoelens die haar leven beheersen.

In zijn nieuwste boek, De Eeuw van Felix, zoekt cultuursocioloog Ruben Jacobs naar hoop voor zijn opgroeiende zooi en zijn generatie. Hoe houden ze stand in een wereld van klimaatverandering?

De storm rond Sywert van Lienden, die naar verluid miljoenen heeft verdiend aan een deal met mondkapjes, brengt ons bewustzijn van naastenliefde aan het wankelen. Kernvraag: hoe doe je het goede terwijl je niet anders kan dan slecht handelen?

Op 1 juni 2020, stond de Dam in Amsterdam vol met demonstranten. Tijd om terug te blikken op de belangrijke HUMAN-verhalen die daaruit voor zijn gekomen.