Artikelen

Classica Tazuko van Berkel onderzoekt economische mensbeelden uit de oudheid. Die kunnen ons helpen om na te denken over alternatieven voor de homo economicus. Want dat beeld van de mens als rationele beslisser die uit is op winstmaximalisatie heeft zijn langste tijd gehad.

‘In love and rage’, elk bericht van Extinction Rebellion sluit ermee af. Want liefde voor planeet en woede voor de manier waarop we met haar omgaan, gaan voor de activisten hand in hand. Welke rol speelt woede in de klimaatbeweging en hoe brengt liefde de nodige balans? We spreken activist en filosoof Chris Julien over de woede die zijn activisme drijft.

Schrijver en theatermaker Elfie Tromp kwam met gebalde vuistjes ter wereld. Woede drijft haar nog altijd, want er is genoeg onrecht om zich kwaad om te maken. In haar theatershow Op de barricade van hart onderzoekt ze waar haar woede vandaan komt en waarom het voor vrouwen zo moeilijk is om boos te zijn. We spreken haar over de kracht van woede en wat haar, nu ze hoogzwanger is van een dochter, zo raakt in het boek Al die liefde en woede, een memoir over moeder worden van Ianthe Mosselman.

Filosoof Lammert Kamphuis over de waarde van woede. Als kind al leren we om onze woede te onderdrukken en eerst tot tien te tellen. Handig, want zo voorkom je de nodige verkeersruzies. Maar kan woede ook nuttig en terecht zijn? Wat is woede eigenlijk precies en hoe is er in de loop der tijd over nagedacht?

Filosoof Marjan Slob is de nieuwe Denker des Vaderlands. De komende twee jaar zal zij die eretitel gebruiken om filosofie aantrekkelijk te maken voor een breed publiek.

In je dromen maak je de gekste dingen mee. Maar wat heeft het te betekenen? Volgens filosoof en psycholoog Arthur Eaton is het de moeite waard om je in je eigen dromen te verdiepen, ook als je ze niet meteen begrijpt. De psychoanalyse helpt bij droomduiding.

Schrijver Abdelkader Benali maakte een eigentijdse bewerking van Shakespeares Hamlet. Tegen de achtergrond van een rap veranderend Amsterdam Nieuw-West gaat Hamlet de strijd aan met projectontwikkelaars en internationale investeerders die de buurt haar ziel ontnemen.

Dichter en componist Micha Hamel werd opgenomen in een psychiatrische kliniek en schreef daar een dichtbundel over 'is daar iemand'. Hij was hij vooral opgelucht. Eindelijk mocht hij even bijkomen, kon de wervelwind in zijn hoofd gaan liggen. De mensen waren er vriendelijk en het eten lekker. Tegelijkertijd vroeg hij zich af wat er van hem over was.

Lelijke oude vrouwen met zwarte katten en slechte bedoelingen, dat is wat we ons bij heksen voorstellen. Maar in realiteit waren het vrouwen die hun eigen pad kozen en daarom werden uitgesloten of vervolgd. De heksenvervolgingen mogen dan lang geleden zijn, de negatieve stereotypen over vrouwen leven nog altijd voort, merkte schrijver Jente Posthuma toen ze zich in heksen begon te verdiepen.

Ongeveer de helft van de Nederlanders geeft aan wel eens last te hebben van slaapproblemen. Ongeveer 1 op de 10 voldoet aan de criteria voor slapeloosheid. Een groeiend probleem, zegt psychiater en somnoloog Alexander van Daele.

Lichamelijke en psychiatrische klachten worden in de geneeskunde vaak los van elkaar behandeld en er is weinig oog voor de invloed van leefstijl op het mentale welzijn van patiënten. Hoog tijd dat daar verandering in komt, vindt psychiater Wiepke Cahn. Want lichaam en geest zijn onlosmakelijk verbonden.

De enige manier waarop een man naast een geëmancipeerde vrouw kan lopen, is door zichzelf te temmen, betoogt schrijver Babah Tarawally.

To reproduce or not to reproduce? Het is een van de grootste existentiële vragen van deze tijd, volgens theatermaker Floor Houwink ten Cate. Maar wat als kinderen krijgen niet lukt, of als een kinderwens er bij jou anders uitziet dan het standaardplaatje? Daarover moeten we het gesprek openbreken, vindt ze.

Een jaar geleden viel Rusland Oekraïne binnen, het einde van de oorlog is nog niet in zicht. De in Nederland woonachtige Oekraïense theatermaker Anastasiia Liubchenko doet wat ze kan om haar landgenoten te helpen. Zo kocht ze van ingezameld geld een tweedehands ambulance, die nu gebruikt wordt in een dorp in de buurt van Kiev. We spreken met haar over hoe het afgelopen jaar voor haar is geweest, hoe ze kijkt naar de toekomst en welk boek we volgens haar allemaal zouden moeten lezen.

We zijn niet meer gewend om na te denken over onszelf, volgens filosoof Joep Dohmen. Dat maakt ons kwetsbaar voor onwenselijke beïnvloeding van buitenaf. In zijn boek Iemand zijn betoogt hij dat het van levensbelang is om jezelf vorm te geven, en het leven je elke dag opnieuw toe te eigenen.

Al vijf maanden lang wordt in Iran geprotesteerd onder de leus “vrouw, leven, vrijheid”. Journalist en podcastmaker Mina Etemad vertelt hoe zij als Iraanse Nederlander de protesten beleeft en welke rol Iran en haar migratie naar Nederland spelen in haar werk.

Plastic soep, opwarming en verzuring van zeewater: het gaat niet goed met onze oceanen, weet ook hoogleraar politieke theorie Chris Armstrong. Tijd voor een Blue New Deal.

Taal is niet neutraal, weet de Turks-Duitse schrijver en activist Kübra Gümüşay. Ze groeide op met het Turks, Arabisch, Duits en later Engels. Geen enkele taal, zegt ze, kan de wereld in al zijn schoonheid en veelomvattendheid beschrijven. Sterker nog: taal is politiek en deelt mensen in categorieën in. Categorieën die geen recht doen aan wie we zijn. In Brainwash Bits laat ze zien wat de macht van taal is, en gaat ze op zoek naar een taal die niet uitsluit en mensen in al hun verscheidenheid laat bestaan.