Artikelen

Een van de eerste tekenen van leven na de atoombomaanval op Hiroshima in 1945 was een paddenstoel: de Matsutake. Het is tevens een delicatesse, en een van de meest kostbare wilde paddenstoelen. In haar boek De paddenstoel aan het einde van de wereld duikt hoogleraar antropologie Anna Tsing in het bijzondere leven van deze schimmel. Onlangs verscheen het boek in de Nederlandse vertaling. Wat kunnen we leren van de Matsutake over het leven, kwetsbaarheid en kapitalisme? Dit artikel is een ingekorte uitwerking van het interview van Lisa Doeland met Anna Tsing op het Brainwash Festival.

Op 17 augustus 1945 riep Sukarno de onafhankelijkheid van Indonesië uit, een bloedige onafhankelijkheidsoorlog met Nederland volgde. Bijna zeventig jaar later staat deze periode van oorlog en revolutie volop in de belangstelling. Vandaag worden de eerste resultaten gepresenteerd van het door de overheid gefinancierde onderzoek naar deze periode.

Het is vandaag Valentijnsdag, de dag waarop de rode rozen, de zoete kaartjes en de lieve cadeautjes voor geliefden niet zijn aan te slepen. Want het begin van de liefde is makkelijk, zonnig en goudomrand. Maar houd dat maar eens vol. Een op de drie stellen gaan uit elkaar, en de meeste huwelijken stranden na vijf tot tien jaar. Toch zijn er ook mensen die het een leven lang samen redden. Wat is het recept voor een jarenlange relatie, wat is het geheim van de liefde? We spreken met Henk (82) en Fré (80) Zuidervaart, die al 58 jaar getrouwd zijn. 'Het leven zonder hem kan ik me bijna niet voorstellen.'

De niet aflatende oproep om de Olympische Spelen in China of het WK voetbal in Qatar te boycotten vanwege mensenrechtenschendingen, uitbuiting en doden bij de bouw van stadions: al jaren neemt de druk toe om op te treden tegen misstanden in de sport, ziet ook sportfilosoof Sandra Meeuwsen. Ook in eigen land gaat de sport gebukt onder schandalen, met het seksueel wangedrag van Ajax-directeur Marc Overmars als meest recente dieptepunt

Als er iemand doodgaat, rouwen we. Maar ook als je je baan verliest, je relatie uitgaat of of je lichaam niet meer functioneert zoals je gewend was, kun je daar om rouwen. Tijdens het Jaar van Rouw zoekt theatermaker Marte Boneschansker samen met een community van rouwenden nieuwe manieren om met verlies om te gaan. We spreken Marte en haar collega Koosje Laan over rouw en over het boek dat je nu moet lezen.

Het Russische leger heeft zich opgesteld aan de grens met Oekraïne, de wereld kijkt vol spanning toe. Wat staat er te gebeuren? Voor de Oekraïense familie van schrijver Lisa Weeda gaat het leven door, ze sturen haar bloemetjes via Instagram. Maar ze weet hoe diep de regio getekend is door oorlog en conflict, en dat dat veel verder teruggaat dan de annexatie van de Krim in 2014 en de huidige spanningen aan de oostgrens. In haar roman Aleksandra vertelt ze het verhaal van haar Oekraïense familie, een lange geschiedenis van geweld en verdeelde loyaliteiten op de grens tussen Oost en West.

Als iedereen zijn eigen waarheid heeft, dan bestaat er geen onwaarheid meer, stelt schrijver Bas Heijne in zijn essay Mens/Onmens. Met als consequentie dat we verleren naar elkaar te luisteren, het ontmenselijkt ons.

Als het om angst gaat, hebben sociologen zich de kaas van het brood laten eten door psychologen, stelt socioloog Rudi Laermans in Gedeelde Angsten. Kleine sociologie van de maatschappelijke onzekerheid.

Het is vijftig jaar geleden dat de Club van Rome met Grenzen aan de groei de noodklok luidde over de staat van de aarde. In zijn boek Wat we toen al wisten schrijft Geert Buelens over de groene geschiedenis van 1972 en wat we daar nu nog van kunnen leren. ‘Het is tijd voor actie.’

Live optreden. Zangeres en actrice Wende Snijders noemt het 'het mooiste ritueel dat er is.' En dus is het ronduit pijnlijk dat de première van haar voorstelling De Wildernis voor de vierde keer is uitgesteld vanwege corona. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Johan Fretz.

Voorbeeldfiguren kunnen ons helpen bij het maken van moeilijke keuzes, steunen bij tegenslag in het leven, inspireren om je in te zetten voor een belangrijk doel of de weg wijzen naar een zingevend leven, stelt hoogleraar Joachim Duyndam.

Als het over misdrijven gaat, dan gaat het over over daders en slachtoffers. Of over nabestaanden van slachtoffers. Over familieleden van daders horen we zelden. En dat terwijl ook hun levens vaak volledig overhoop gegooid zijn. Voormalig gevangenisdirecteur Frans Douw staat nauw in contact met deze zogenaamde 'achterblijvers', de mensen die achterblijven nadat een familielid de gevangenis in gaat. 'Als je stilstaat bij het feit dat we in Nederland jaarlijks bijna dertigduizend gedetineerden hebben, die allemaal vaders, moeders, broers, zussen en kinderen hebben, begin je in te zien hoeveel mensen dit raakt.'

In een wereld waarin we steeds meer op elkaar denken te gaan lijken, zoekt programmamaker Stef Biemans juist naar het unieke van een mens. Maar hoe zorg je ervoor dat het beeld dat je van de ander schetst, integer is? We spraken de prijswinnende maker van onder meer het HUMAN-programma Metropolis over ethische codes, en het boek dat je nu moet lezen.

Een groot, duister familiegeheim. In haar recent verschenen boek De Huisvriend duikt schrijver en historica Heleen Debruyne nietsontziend en met lef in de verzwegen geschiedenis van haar familie in het burgerlijke Vlaanderen van de jaren 60. Ze ontdekt: haar grootmoeder maakte een deal met de huisvriend, en liet hem de slaapkamer delen met haar kind in ruil voor een luxe leven.

Het einde van de grote verhalen, de enorme opblaasbare hondjes van Jeff Koons, Madonna en Margaret Thatcher. Kortom, het postmodernisme. Volgens schrijver Stuart Jeffries is die tijd van anything goes veel gevaarlijker dan je denkt.

Plant, het nieuwe album en voorstelling van zangeres en theatermaker Nynke Laverman gaat over transformatie en verandering in jezelf. Durven we vaste patronen te doorbreken, en gebaande paden los te laten?

Zorgen dat mensen weer vertrouwen in elkaar krijgen. Volgens journalist Ece Temelkuran is dat de grootste opgave van deze tijd. In Brainwash Talks laat ze zien hoe.

Een draak van een schilderij heeft het leven gered van acteur Bill Murray. Hij vertelt er luchtig over, tijdens een persconferentie voor een filmpremière enkele jaren terug, schrijver kunstjournalist Thomas van Huut.