Artikelen

Gevoelens van ongeluk krijgen steeds vaker het label 'depressie' opgeplakt, schrijft hoogleraar wetenschapsonderzoek Trudy Dehue in De depressie-epidemie uit 2008. Die term is geen neutrale beschrijving, omdat hij de oorzaak én oplossing van het leed automatisch bij het lijdende individu zelf legt. Ook haar boek Betere Mensen (2014) illustreert dat feiten niet neutraal kunnen zijn. Toch zijn deugdelijk gemaakte feiten meer dan slechts meningen. In Brainwash Zomerradio spreekt Floortje Smit met Trudy Dehue aan de hand van muziek.

Beter neem je een emmer en een dweil mee, want dit poesje is kleddernat. Cardi B en Megan Thee Stallion hebben duidelijk plezier in hun hit 'WAP', een verkorting van de wet-ass pussy die zij bejubelen. Het nummer doet veel stof opwaaien – ophef die laat zien hoe ingewikkeld betekenis in populaire cultuur is.

Hoe kunnen we ons leven leiden zonder een spoor van verwoesting achter te laten? Dat is voor rijksbouwmeester Floris Alkemade de centrale vraag van deze tijd. In Brainwash Talks zoekt hij het antwoord in datgene waar Nederlanders goed in zijn: de verbeelding.

Zwemmen betekent zomervakantie: met een schorre keel van het chloorwater, hoofdpijn van het diepe duiken en plakkerige handen van de raketjes nog een keer naar de kraam lopen om een snoepzakje te kopen. En dan weer van de glijbaan. Maar er is een groot verschil tussen 'kunnen zwemmen' en 'kunnen zwemmen'.

Proza met ballen schrijft ze, maar zelf zou ze waarschijnlijk zeggen 'met clit': Stella Bergsma. Haar roman Pussy album (2016) draait om het fictieve karakter Eva van Liere, die 'wanhopig van het leven houdt, maar dat is niet wederzijds.' Eerder dit jaar kwam haar manifest Nouveau fuck uit, over schijt hebben met stijl en leren hoe je wijdbeens moet leven. Bergsma is zangeres van de band EinsteinBarbie en bedenker van het woord 'sletvrees', wat inmiddels in de Dikke Van Dale staat. In Brainwash Zomerradio van Human (abonneer je via Apple, Spotify, of RSS-feed op de podcast) spreekt Floortje Smit met haar aan de hand van muziek.

In Crash is de ramp constant op handen. De film uit 1996, nu opnieuw in de bioscoop, confronteert ons met de vraag: hoe te leven met het besef van de breekbaarheid van ons bestaan?

Dagelijks tijdens de pandemie werden we op de hoogte gehouden van de bezettingsgraad van de intensive cares, het aantal doden, en werden er vergelijkingen gemaakt tussen landen. Volgens econometrist en journalist Sanne Blauw hebben we een blind vertrouwen in cijfers. Ten onrechte. In Brainwash Talks pleit ze voor twijfel.

We denken misschien dat we onze identiteit zelf grotendeels in de hand hebben, maar dat klopt niet. Etiketten over wie je bent, worden opgeplakt door de buitenwereld en dat wordt soms pijnlijk duidelijk als het botst. 'We staan ergens halverwege keuze en dwang', schrijft cultureel antropoloog Sinan Çankaya daarover in zijn schitterende en genuanceerde boek Mijn ontelbare identiteiten. In Brainwash Zomerradio van Human spreekt Floortje Smit met hem aan de hand van muziek.

Ons idee van verslaving als iets dat een geheimzinnige macht over ons uitoefent, daar wil hij van af. Volgens socioloog en 'drugsprofessor' Peter Cohen is universeel menselijk om sterke bindingen te ontwikkelen, met wat dan ook. Het is onze cultuur die bepaalt wat 'verslaving' wordt genoemd en wat niet.

Het gaat bij haar niet over koffie of katten: cabaretier en programmamaker Carolien Borgers praat liever over zaken die er écht toe doen. Zoals de vooroordelen die er bestaan over schaamhaarloze punani's in haar podcast Over Haar. Maar ook hoe 'jij' na een break-up 'een wij zonder mij' maakt, of dat je je op rouw niet kunt voorbereiden. In haar theatershow Zeker Weten nam ze het idee dat het leven maakbaar is onder de loep. Want als je alles zelf in de hand hebt, hoe zit het dan als je vriend het uitmaakt, of als je vader ziek wordt?

Als we toch dat enorme probleem van het woningentekort op gaan lossen, kunnen we dan niet ook meteen de eenzaamheid onder ouderen even meepakken, of ervoor zorgen dat het niet ten koste gaat van de biodiversiteit? Als Rijksbouwmeester adviseert Floris Alkemade het rijk, gevraagd en ongevraagd, over architectuur en ruimtelijke ordening. En hij betrekt daar altijd sociaal-maatschappelijke thema’s bij. Zijn belangrijkste advies: stop met doemdenken en durf te dromen. Dan kunnen schijnbaar onoplosbare problemen tot een mooiere wereld leiden. In Brainwash Zomerradio spreekt Floortje Smit met hem aan de hand van muziek.

Er is een aantal hardnekkige mythes over moederschap, stelt schrijver en theatermaker Myrthe Frese. Het zou instinctief zijn, en de natuurlijke rol van de vrouw. In Brainwash Talks pleit Frese voor ouderschap dat gebaseerd is op gelijkwaardigheid.

Huwelijksgeweld, genitale verminking en eerwraak: talloze vrouwen in Nederland hebben ermee te maken. We sluiten er de ogen voor, zegt vrouwenrechtenverdediger Shirin Musa. In Brainwash Zomerradio spreekt Floortje Smit met haar aan de hand van muziek.

Wie met gesomber over klimaatverandering aankomt, is bij Donald Pols aan het verkeerde adres. 'Een klimaatoptimist' noemt de directeur van Milieudefensie zichzelf. 'Alles zal goed komen, als iedereen zijn plicht doet'. Hij werd groeide op in Zuid-Afrika, waar hij het einde van de Apartheid van dichtbij meemaakte. Momenteel spant hij met Milieudefensie een historische rechtszaak aan tegen oliegigant Shell. In Brainwash Zomerradio (abonneer je via Apple, Spotify, of RSS-feed op de podcast) spreekt Floortje Smit met hem aan de hand van muziek.

Niets bepaalt ons wereldbeeld meer dan de media, zegt filosoof en oprichter van De Correspondent Rob Wijnberg. Maar doordat het nieuws hoofdzakelijk over uitzonderingen gaat, blijven de invloedrijke ontwikkelingen die onze levens veranderen buiten beeld. In Brainwash Zomerradio belicht Wijnberg een van die structurele factoren die onze levens vormgeven: de rol van het toeval. En dat gebeurt zonder dat we het zien, want we zijn er vaak ook nog eens blind voor.

Thuis. Het klink altijd zo verleidelijk, vertrouwd, warm en veilig. Toch is je thuis voelen helemaal niet zo vanzelfsprekend, weet Jan Willem Duyvendak. Hij is hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam en directeur van NIAS-KNAW (Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences). En je thuis voelen is alleen maar lastiger geworden, nu politici met het onderwerp aan de haal zijn gegaan.

Een geldprijs van 100.000 euro winnen, wie zou er niet dolgelukkig van worden? Kunstenaar Erik van Lieshout vergaat het plezier heel gauw, wanneer hij in 2018 de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst wint. In de krant leest hij hoe Heineken in Afrika promotiemeisjes inzet om bier te verkopen, dat zij naar bed moeten met leidinggevenden en zich regelmatig prostitueren aan klanten. Heineken weet al 15 jaar van de problemen, maar grijpt niet in.

Kutchinees, nǐ hǎo, loempia of sambal bij. De zogenaamd grappig bedoelde scheldpartijen zijn veelvuldig en zo alledaags dat NPO Radio 1-presentatrice Mischa Blok het bijna normaal is gaan vinden. Omdat het niet normaal mag zijn, sprak ze zich begin deze maand uit op Twitter: 'Het gebeurt vooral door mensen met een migratieachtergrond.'