Racisme

Nadat ze door meneer Sluyter, haar leraar in groep 8, werd bestempeld als “mavo-klantje”, maar met gemak het vwo doorkwam, realiseerde actrice en publicist Anousha Nzume zich dat ze was ondergeadviseerd. En zij niet alleen: veel vrienden van kleur hadden hetzelfde meegemaakt. Hoe kan het dat racisme in het Nederlandse onderwijs zo in stand wordt gehouden?

De voorvader van theatermaker Mathieu Wijdeven pleitte er al in 1913 voor om de afschaffing van de slavernij te vieren. Hij ondernam een 'bizarre, obsessieve zoektocht' naar zijn betovergrootvader G.G.T. Rustwijk. Nu is er een theatervoorstelling, tentoonstelling en een podcast.

Het is onvoldoende om alleen te zeggen dat je geen racist bent, stelt hoogleraar Anthony Pinn. Je moet in actie komen.

Op 1 juli is het Keti Koti, de herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij in 1863. Voor Mercedes Zandwijken en Machiel Keestra is dat vooral een dag om in gesprek te gaan over de doorwerking van de slavernijgeschiedenis in het heden. Ze organiseren de Keti Koti Dialoog Tafel

Activist Don Moussa Pandzou is moe, moe van het telkens opnieuw moeten praten over racisme. In het panafrikanisme, dat uitgaat van een sterk Afrika, vindt hij kracht en trots.

Het was wel een bommetje dat insloeg, zegt oud-nieuwslezer en journalist Noraly Beyer. Lange tijd was ze het enige zwarte gezicht bij de NOS. En gedurende 23 jaar kwam dat gezicht om acht uur 's avonds de Nederlandse huiskamers binnen. In Brainwash Zomerradio spreekt ze aan de hand van muziek met Floortje Smit over racisme, de Decembermoorden en verandering.

Kutchinees, nǐ hǎo, loempia of sambal bij. De zogenaamd grappig bedoelde scheldpartijen zijn veelvuldig en zo alledaags dat NPO Radio 1-presentatrice Mischa Blok het bijna normaal is gaan vinden. Omdat het niet normaal mag zijn, sprak ze zich begin deze maand uit op Twitter: 'Het gebeurt vooral door mensen met een migratieachtergrond.'

Hoe diep zitten vooroordelen en racisme? Maken we op jonge leeftijd al onderscheid tussen mensen op basis van willekeurige kenmerken zoals huidskleur? Volgens ontwikkelingspsycholoog Nihayra Leona is het een veelvoorkomende misvatting dat kinderen kleurenblind zouden zijn.

Alsof ze naar een snuffmovie zat te kijken. Zo voelde het aanvankelijk voor Amade M'charek, hoogleraar antropologie van de wetenschap aan de Universiteit van Amsterdam, toen ze George Floyd onder de knie van agent Derek C. zag bezwijken. Ook bij haar werd de adem ontnomen, weliswaar niet zo lang en zo fataal als bij Floyd.

'Black lives matter' zeggen maakt witte mensen ongemakkelijk. We zoeken dan naar manieren om het gesprek over racisme te ontwijken, door de aandacht af te leiden ('Halsema moet opstappen') of af te weren ('dat speelt alleen in Amerika'). Dat ongemak toont een onwelwillendheid om ons aandeel in het ontstaan, bestaan en voortbestaan van raciale hiërarchieën te erkennen.

Rijkelijk laat, maar toch: Mark Rutte is om. Hij is anders gaan denken over Zwarte Piet, stelde hij onlangs. Maar daarmee zijn we er nog niet. Er is nog zoveel meer dat het kabinet kan doen in de strijd tegen racisme in Nederland.

'Black Lives Matter is terug van eigenlijk nooit weggeweest', zegt Amerika-correspondent Casper Thomas aan de telefoon vanuit Washington. Hij volgt de protesten in de Verenigde Staten op de voet na de gruwelijke beelden van het politiegeweld dat George Floyd om het leven bracht. Honderdduizenden mensen gingen door het hele land de straat op, waarbij Floyds laatste woorden 'I can't breathe' overal te zien waren. We spreken Thomas over dit cruciale moment in de Amerikaanse geschiedenis.

Als je dacht dat wetenschap en racisme niet langer hand in hand gaan, heb je het mis. Integendeel, de rassentheorie is bezig met een terugkeer. In haar boek Superieur laat wetenschapsjournalist Angela Saini zien hoe.

In Brainwash Zomerradio van Human interviewt presentator Floortje Smit denkers aan de hand van muziek. Welke nummers zijn vormend geweest voor hun identiteit en denken? Deze lessen kunnen we leren van filosoof Simon(e) van Saarloos.

In de politiek, de journalistiek en het bedrijfsleven: het zijn nog altijd witte mensen die aan de top van de samenleving staan. Tijd om ons te ontdoen van de logica's van kolonisatie die nog altijd doorwerken, betoogt politicoloog Olivia Rutazibwa.

Het feit dat burgers in Amerika wapens mogen dragen heeft een cruciale invloed op de schietgrage houding van agenten.

Racisme is de enige reden dat ras ertoe doet, stelt de Nigeriaanse schrijver en activist Chimamanda Ngozi Adichie. Het geeft namelijk betekenis aan de verschillen tussen mensen. En dat patroon moeten we doorbreken.