Eén op de tien mannen, en één op de vijf vrouwen in Nederland krijgen te maken met een depressie. En een miljoen mensen slikken antidepressiva. Hoe komt dat? Vraag ik me af. Waar komt die toename vandaan? Wat zegt het over onze samenleving dat depressie volksziekte nummer één aan het worden is?
Evolutiebioloog Tijs Goldschmidt vergelijkt de depressie met de winterslaap. Waar de meeste zoogdieren in winterslaap gaan, kennen wij een somberheid in donkere dagen, die we depressie noemen. Een andere verklaring is een medische: antidepressiva zijn steeds makkelijker verkrijgbaar - gewoon via de huisarts - en het is heel lastig is om er vanaf te komen. Er komen dus ieder jaar nieuwe gebruikers bij, maar er stoppen maar heel zelden mensen mee. Maar wat mij het meest intrigeert is wat deze toename zegt over onze samenleving.
Waarom is depressie zo'n veelvoorkomend antwoord op het type samenleving waarin wij leven? Filosoof Byung Chul Han beschrijft de overgang van de commando-samenleving naar de prestatie-samenleving. Op de werkvloer zie je die overgang goed. Vroeger had je werknemers, die bevelen van een baas opvolgden. Tegenwoordig is de werknemer een high potential, die persoonlijke doelen stelt en daar naar handelt. Volgens mij heeft die overgang verstrekkende consequenties.
We worden niet meer uitgebuit door een baas, maar zijn onze eigen opdrachtgever en buiten ons zelf uit. Tegen een baas kun je protesteren. Je kunt staken. Maar hoe kun je tegen jezelf in opstand komen? Het lijkt alsof een total system crash, een burn-out of depressie, het enige antwoord is.
meer weten?Bovenstaande tekst werd eerder uitgesproken door Daan Roovers in Brainwash Radio, de verhalende nieuwsanalyse van Brainwash op NPO Radio 1. Elke laatste maandag van de maand, 20:30 tot 21:30 uur. Ook beschikbaar als podcast.