Ik kijk naar Trump en ik zie de kunst van Jackson Pollock.
De Amerikaanse kunstenaar ontwikkelde zijn beroemde spetterstijl en bijbehorende werkwijze in de jaren 40 van de vorige eeuw. Het idee: doek niet langer op de ezel, maar op de grond, om vervolgens eromheen dansend, meditatief en intuïtief, verf op de doeken te drippen. Het resultaat: gigantische doeken met een chaotisch vlechtwerk, als een jungle van verf. En de bijnaam Jack the Dripper.
Tekst loopt door onder de afbeelding.
Jackson Pollock, Number 1A, 1948, 1948. Collectie Museum of Modern Art, New York. (foto: © 2017 Pollock-Krasner Foundation / Artists Rights Society (ARS), New York.)
Maar zo'n schilderij is niet zomaar een teringzooi. Er zitten structuren in. Joost Zwagerman schrijft in zijn essay 'Ik ben de natuur.' Jackson Pollock en de oorsprong van het drippen dat er overeenkomsten zijn tussen Pollocks spetters en fractalen, meetkundige figuren die zijn opgebouwd uit de figuur zelf. Die fractalen komen voor in de natuur en hebben 'overeenkomsten met de verhoudingen tussen open en dichte plekken in de drippings van Pollock.'
Pollock deed dus niet zomaar wat deed, hij was in totale controle.
Van die ogenschijnlijke warboel is het een kleine stap naar de grote blonde leider. Die chaos, van Comey tot covfefe, hoef ik niet verder toe te lichten. Oké heel kort dan: Google op 'Trump chaos' en je krijgt meer dan 40 miljoen hits. Maar je kunt je afvragen of die chaos niet fake is. Of er niet, net als in Pollocks kunst, onderliggende logica is. Dat Trump chaos creëert, maar dat hij feitelijk in controle is.
Pollock was een pionier, een vernieuwer. Alles wat hij deed was unprecedented. Zo vroeg hij zelfs ooit aan zijn vrouw om naar een werk van hem te kijken, en hij vroeg aan haar: is dit een kunstwerk? De rest van de wereld begreep in eerste instantie ook geen reet van de nieuwe stijl van Pollock. Men vond het niks. Totdat men het wel goed vond, en toen werd Pollock een van de grootste Amerikaanse kunstenaars.
Misschien snappen wij Trump ook nog niet. Misschien zit er onder zijn chaos ook wel een idee, een structuur, een bedoeling. Misschien kunnen we alleen zijn bizarre nieuwe stijl nog niet plaatsen. Misschien zien we nog niet goed dat zijn chaos geen echte chaos is. Misschien is Trump wel een onbegrepen kunstenaar.
Uit de bundel Alles is gekleurd. omzwervingen in de kunst (2011).