Stel je een wereld voor waarin vrijheid en onafhankelijkheid niet bestaan. Deze wereld is het doel van het dictatoriale regime in George Orwells klassieker Nineteen Eighty-Four. In dat boek schetst Orwell een overheid die een Verenigd Koninkrijk wil zonder individualisme of kritiek. Hiervoor wordt taal ingezet als wapen. Dat wapen heet Newspeak.
Gedachten onmogelijk maken
Newspeak is een kunstmatige taal die het doel heeft om bepaalde gedachten onmogelijk te maken. Bijvoorbeeld: het woord free verwijst niet meer naar intellectuele of politieke vrijheid, maar wordt alleen nog maar gebruikt in zinnen als 'deze hond is vrij van luizen'. Zo zorgt Newspeak ervoor dat ideeën van vrijheid, autonomie en onafhankelijkheid letterlijk niet meer te denken zijn. In Nineteen Eighty-Four worden woordenboeken net zo lang opgeschoond tot er geen gevaarlijke woorden meer over zijn. Zelfs Shakespeare moet eraan geloven, en wordt herschreven als spreekbuis van het regime.
Taal vormt inhoud
Met dit schrikbeeld in het achterhoofd is het verleidelijk om elke inperking van het politieke debat af te wijzen. Wie aan vrijheid van meningsuiting komt, is van de gedachtepolitie. Maar als je aanneemt dat taal ons denken vormt, kan Newspeak ook een waarschuwing zijn om juist met nuance het debat te voeren. Die nuance is voor een bepaalde Amerikaanse politicus ver te zoeken, wanneer hij zijn tegenstanders 'crooked Hillary' en 'crazy Bernie' noemt. Maar hij en Orwell weten: taal vormt inhoud.