Voor de (hopelijk) laatste keer: vrouwen zijn net zo seksueel als mannen

Alhoewel, het klopt inderdaad dat mannen op dit moment meer plezier beleven aan seks dan vrouwen. Het is echter de vraag waaraan dat ligt: aan het vermogen (capacity) van vrouwen of aan de gelegenheid (opportunity) die hen wordt geboden? Veelzeggend hier is de statistiek dat lesbische vrouwen vaker klaarkomen dan vrouwen die seks hebben met mannen (80-90 procent versus 65 procent).

Het probleem lijkt dus te liggen bij penissen die in vagina's gaan. Dat is voor een aanzienlijk deel van de vrouwen ook nog eens pijnlijk. Volgens Laan en haar coauteurs speelt dit vooral bij jonge vrouwen: uit een representatief onderzoek onder Nederlandse jongeren tussen de 12 en 25 bleek dat 46 procent van de vrouwen wel eens pijn had gevoeld tijdens vaginale penetratie en dat 11 procent dat regelmatig of altijd ervaarde.

Toch gingen deze vrouwen ermee door. Uit onderzoek komen verschillende redenen naar voren. Vrouwen zijn bang dat hun partner anders weggaat, de mannen reageren vaak afwijzend als vrouwen aangeven dat ze pijn hebben en vrouwen wensen klachten weg omdat ze 'gewoon normaal' willen zijn. Dit wijst er volgens Laan op dat het idee nog steeds springlevend is dat penis-in-vagina-seks de 'normale daad' is waar mannen nu eenmaal recht op hebben. Gevolg daarvan is dat seks voor vrouwen niet zo leuk is – wat natuurlijk losstaat van hun vermogen seksueel plezier te beleven.

In het artikel wegen Laan en collega's het bewijs voor sekseverschillen en plezier. Ze kijken naar fysiologische reacties op bijvoorbeeld visuele en genitale stimulatie – oftewel naar hoe het lichaam reageert op seksuele prikkels. Onderzoek toont aan dat daar geen fundamentele verschillen zijn. Bovendien werkt opgewonden worden hetzelfde voor mannen en vrouwen: het gaat om de manier waarop de hersenen deze prikkels verwerken.

Maar hormonen dan? Mannen hebben testosteron en dat hormoon is toch gerelateerd aan je libido? Nee. Het is wel zo dat testosteron van invloed is op hoe goed je hersenen seksuele prikkels kunnen verwerken, maar dat gaat om een minimale drempel. Die testosterondrempel is er ook voor vrouwen. Hormonen spelen vooral een rol bij de voortplanting, en seks en voortplanting zijn niet hetzelfde. Het is die gelijkstelling die de basis lijkt te zijn van veel misvattingen.

Laan is er heel duidelijk over: mannen en vrouwen verschillen niet in hun biologisch of psychologisch vermogen om plezier aan seks te beleven. De 'plezierkloof' ligt niet aan een gebrek aan seksueel verlangen bij vrouwen, maar aan 'verwaarlozing van het vrouwelijk erotisch potentieel', dus aan de mogelijkheden die vrouwen hebben om van seks te genieten.

Dat komt omdat seks nog altijd bijna exclusief wordt opgevat als penis-in-vagina én door stigma. Slutshaming is al sinds de oudheid een manier om de seksualiteit van vrouwen in te dammen. De auteurs noemen daarnaast praktijken als genitale verminking en nauwe schoonheidsidealen als beperkend.

Het is pas sinds kort dat seksueel plezier officieel (d.w.z. door de Wereldgezondheidsorganisatie) erkend wordt als onderdeel van seksuele gezondheid. Dat is best radicaal. Als overheden zich bezighouden met seks en seksualiteit gaat het namelijk steevast over gevaar, bijvoorbeeld over het tegengaan van tienerzwangerschappen en soa's. Sekspositief beleid bestaat eigenlijk niet: een overheid die haar burgers aanspoort maximaal plezier te beleven is ondenkbaar. Ook in Nederland.

Laan en haar team doen hier helaas geen aanbevelingen voor, vast vanwege die on-bedenk-baarheid. Ze eindigen met een wens voor voorlichting met meer aandacht voor plezier en cliteracy ('clitoris-geletterdheid'). Daar hebben ook mannen baat bij. De mythe dat de man een wellustige, hormoongedreven seksbarbaar is, is immers ook voor hen schadelijk.