Black lives matter: ook in porno

Porno gaat over fantasieën en taboes. Pornofilms zijn verbeeldingen van verlangens die vaak de grenzen van het betamelijke overschrijden, die niet mogen of niet kunnen, die we soms zelfs helemaal niet echt willen. Denk bijvoorbeeld aan verkrachtingsfantasieën die veel vrouwen hebben.

Het gaat hier om een representatie, het zijn acteurs in scènes. Zo zijn er meerderjarige vrouwen die doen alsof ze tieners zijn en acteurs die spelen dat ze louche castingdirecteurs zijn. Dat betekent niet dat we zulke verbeeldingen strafbaar moeten stellen. Daarentegen is het terecht strafbaar om seks met minderjarigen te hebben (en dus ook te filmen), en het is terecht strafbaar om beelden zonder toestemming van de betrokkenen te publiceren. De representatie verbieden is gevaarlijk, want de fantasie moet altijd vrij zijn.

De representatie van mensen van kleur in porno steunt doorgaans op racistische stereotypes. Interracial is een aparte categorie, wat erop wijst dat witheid de norm is. In die categorie hebben zwarte pornoacteurs een grote penis, hebben Latijns-Amerikaanse actrices overdreven rondingen terwijl Aziatische vrouwen juist weer petite moeten zijn (en hyperseksueel). Er is porno die inspeelt op anti-islam sentimenten, op de Tweede Wereldoorlog, op het slavernijverleden.

Pornoperformers van kleur hebben problemen met racistische praktijken in de industrie. Er is bijvoorbeeld sprake van wat racial dodging [raciale ontwijking] wordt genoemd: witte actrices weigeren om met acteurs van kleur te werken. Het gaat niet om kleine percentages: schattingen lopen uiteen van 20 tot 80 procent van de witte actrices die dit niet willen. Een niet-wetenschappelijk onderzoek laat zien dat 87 procent facials doet, 72 procent anaal en slechts 53 procent interracial.

Dat betekent niet dat de actrices die dat niet doen allemaal racistisch zijn; overwegingen zijn zowel persoonlijk als professioneel. Het kan zijn dat je alleen op blond valt, of dat je juist heel antiracistisch bent en niet mee wilt werken aan de stereotiepe, racistische representaties zoals hierboven beschreven. Angst voor afkeuring van (racistische) familieleden en fans kunnen ook een rol spelen. Impresario's waarschuwen voor verlies van marktwaarde, of dat nou terecht is of niet.

Daarom zijn er actrices die meer geld vragen voor interracial scènes, en dan met name de eerste keer dat ze dat doen. Het is een veelvoorkomende praktijk dat een A-actrice steeds 'extremere' dingen doet in de loop van haar carrière en interracial geldt als extreem. Dit creëert een prikkel voor de industrie om zulke scènes exclusief en dus schaars te houden. Let op: het is voor zwarte vrouwen en mannen niet mogelijk meer te rekenen voor hun eerste interracials.

Het zal niet verbazen dat pornoperformers van kleur sowieso minder verdienen dan hun witte tegenhangers. Dat maakt het ook lastig om nee te kunnen zeggen. De Black Lives Matter-beweging heeft ervoor gezorgd dat pornobedrijven – net als andere bedrijven – zich geroepen voelen zich uit te spreken tegen racisme. Acteurs voelen zich daardoor gesterkt misstanden te benoemen. Dat brengt nare praktijken aan het licht. Wat te denken van een anale scène die later de absurde titel Black Facials Matter kreeg, of de talloze video's die met het n-woord worden getagd, steeds zonder medeweten van de betreffende acteurs?

Hopelijk is er nu een moment voor verandering. XBIZ, een Amerikaanse uitgever van nieuws over de adult entertainment industry, organiseerde een debat over wat er anders kan en moet. In de aanbevelingen staat bijvoorbeeld dat raciale, etnische en religieuze karikaturen moeten stoppen; dat er meer mensen van kleur achter de schermen moeten komen; en dat acteurs instemmingsrecht moeten hebben op de titels en beschrijvingen van de films waarin zij spelen.

In reactie heeft vakblad AVN, bij ons vooral bekend van de AVN Awards ('de porno-Oscars') laten weten te stoppen met de termen interracial en IR, en met de prijscategorieën interracial en ethnic. De in Nederland woonachtige pornomaker en -activist Jennifer Lyon Bell noemt dit in een blogpost een 'big deal — and a step in the right direction'. Ze geeft ook nog wat tips voor haar lezers die een steentje willen bijdragen. De belangrijkste: steun filmhuizen die performers van kleur goed behandelen en help hen door voor hun werk te betalen.