Mijn zoektocht naar een lange en gelukkige relatie begon als een persoonlijke obsessie. Ik was twintig jaar oud en leerde een leuke jongen kennen. Voordat ik me in een lange afstandsrelatie stortte - we woonden niet in de zelfde stad - vroeg ik me af of het de investering waard was. Een lange afstandsrelatie is hard werken. Ik wilde de bevestiging dat we bij elkaar zouden blijven, liefst voor altijd. Een beetje obsessief ben ik op zoek gegaan naar voorbeelden. Voorbeelden van relaties die werkten.

Ik zocht in films en tijdschriften, en leerde vooral over scheidingen en problemen, over zaken die je niet moet doen, terwijl ik wilde weten wat je wel moet doen. Uiteindelijk ben ik de antwoorden gaan zoeken bij de mensen die het al deden, die al meer dan veertig jaar gelukkig bij elkaar waren. Ik interviewde honderd koppels, schreef er een boek over, en leerde deze belangrijke lessen voor een lange en gelukkige relatie.

1. Er is een andere bron van passie
De eerste afspraakjes, de spanning van het elkaar leren kennen, de nieuwigheid van een relatie. Bijna vanzelf brengt het een hoop passie met zich mee. Toch, je kunt er weinig aan doen, zal die nieuwigheid verdwijnen.

Dat betekent niet dat je relatie dan ophoudt, want er komt iets voor in de plaats: intieme vriendschap. In die vriendschap kun je elkaar echt leren kennen, kun je jezelf kwetsbaar opstellen en dichterbij elkaar komen. Tenminste, als je bereid bent om ervoor te werken, want anders dan bij de nieuwigheid, komt vriendschap niet vanzelf.

2. Blijf, want na problemen komt diepere liefde
Er zijn grofweg twee manieren om met problemen om te gaan in een relatie. De wetenschap maakt onderscheid tussen growth belief en destiny belief. In dat laatste geval ga je er vanuit dat er een (of meerdere) ware voor jou is. Kom je problemen tegen, of gaat het niet zo lekker, dan is je partner blijkbaar toch niet helemaal de ware. Bij growth belief geloof je dat een probleem opgelost kan worden, en dat jullie daar samen sterker van worden.

Je gaat op zoek naar de grondslag van het probleem, naar de diepere behoefte die eraan ten grondslag ligt. Dat werkt. De gelukkig getrouwde stellen die ik voor mijn boek interviewde hebben geen probleemloos huwelijk gehad. Maar door de problemen die er waren te overwinnen, ontdekten ze wel iets dat er anders niet was geweest: een diepere liefde voor elkaar.

3. Neem jezelf niet te serieus
Dit is een hele belangrijke les, ook voor mijzelf. Veel mensen nemen zichzelf heel serieus in hun relatie, en stellen de ander verantwoordelijk voor het eigen geluk of verdriet. Daardoor krijg je hele vervelende situaties. Ik had er zelf ook een handje van, nam het mijn vriend heel kwalijk als hij me kwetste.

Door meer te lachen, de humor van situaties in te zien, en met name mezelf de vraag te stellen hoe ik later, als ik 90 jaar oud ben op deze situatie ter zal kijken, leerde ik relativeren. Dat gaf ruimte, ruimte voor meer liefde. Wat ik er wel bij wil zeggen, is dat jezelf niet te serieus nemen niet betekent dat je geen grenzen kunt aangeven.

4. Seks wordt beter als je je best doet om de ander te blijven leren kennen
Mensen hebben een genitale piek en een seksuele piek. De eerste is een hormonale piek, het is de drang om je voort te planten. Bij mannen ligt die rond de achttien jaar, bij vrouwen rond de 24 jaar. De seksuele piek ligt voorbij de 60 of zelfs 70 jaar. Toen ik de oudere koppels die ik interviewde daarnaar vroeg, gaven ze aan dat de seks beter was geworden doordat ze zich er meer aan over konden geven.

Dat heeft te maken met persoonlijke groei, met het loslaten van schaamte over je eigen lijf. En je leert ook je partner beter kennen. Met name mannen hebben het idee dat ze heel goed moeten zijn in bed. Als ze aanwijzingen krijgen, voelen ze zich gekrenkt in hun ego. Als we op zoek gaan naar een baan, als je aan het begin staat van je carrière, weet je dat je nog veel bij moet leren.

Zo zouden we ook naar seks moeten kijken: het is een leerschool. Er zijn zoveel technieken, intimiteitsoefeningen die we kunnen leren, waar we over kunnen praten. Alleen dan leer je jezelf en elkaar beter kennen, en is seks echt een uiting van verbondenheid.

5. Blijf praten
Blijven praten is heel belangrijk, vooral ook op momenten dat het goed gaat in je relatie. Ook dan moet je elkaar echte vragen blijven stellen, anders dan de vraag wie de kinderen ophaalt, of eten kookt. Vragen als: als we nooit meer kunnen spreken, hoe zou je dan je liefde uiten? Waar ben je het meest dankbaar voor in je leven? Wat zijn je dromen? Waar wil je over tien jaar staan in je relatie?

Op een gegeven moment raak je zo vervlecht met elkaar, dat als jij iets wilt (bijvoorbeeld drie jaar in Bolivia wonen) dat dat ook directe gevolgen heeft voor je partner. Veel mensen besluiten om hun dromen niet meer te bespreken, omdat ze toch niet uitvoerbaar zijn, omdat ze verwachten dat hun partner op de rem zal trappen.

Uit een Zwitsers onderzoek is gebleken dat koppels die lang met elkaar getrouwd zijn, elkaar minder goed kennen dan toen ze net de relatie kregen. Terwijl, als je je dromen wel uitspreekt, is er vaak wel een mouw aan te passen. Misschien geen drie jaar Bolivia, maar een lange vakantie daarnaartoe, bijvoorbeeld.

6. Verwachtingen staan in de weg van echte liefde
Iedereen heeft verwachtingen van een relatie, bewust of onbewust. Met name dat laatste. Dan denk je dat je gelukkig wordt van een jongen met donkere krullen en blauwe ogen, bijvoorbeeld. Je hebt een filmscript in je hoofd waar je de werkelijkheid aan toetst.

Kan ik niet méér voelen? Kan ik deze relatie nog verder perfectioneren? Het probleem is dat een filmscript niet echt is. We moeten uit de film stappen om liefde te ervaren, om echt in het moment te zijn. Als je dat niet doet, dan mis je die momenten.

meer weten?

Dit artikel kwam tot stand in gesprek met schrijver en relatiecoach Paulien Timmer, auteur van Lang + Gelukkig.

Voor het boek Lang + Gelukkig interviewde Paulien Timmer 100 stellen die veertig jaar of langer getrouwd zijn.