Artikelen

Waarom zou je smeken om een plekje aan de tafel, als je ook zelf een tafel kunt maken? Dat is de instelling van antropoloog Mitchell Esajas. Ziet hij dat de geschiedenis van mensen met kleur wordt genegeerd of vergeten, dan richt hij samen met collega’s The Black Archives op, een cultureel centrum voor zwart erfgoed, waar momenteel de tentoonstelling Facing Blackness te zien is. Esajas zet zich in voor Kick Out Zwarte Piet en was een van de organisatoren van de Black Lives Matter-demonstratie in 2020 op de Dam in Amsterdam.

'De geur van de dood hangt aan het eind van de dag bij thuiskomst nog om je heen,' schrijft schoonmaker Tuğrul Çirakoğlu in zijn boek Schoon Genoeg. 'Als je ‘s avonds in het donker in bed ligt, moet je daar mee om kunnen gaan.' Als crime scene cleaner maakt hij vaak schokkende ruimtes schoon vol urine, poep, bloed en de lichaamssappen van ontbindende lijken.

Een geboorte kan een prachtige, levensveranderende gebeurtenis zijn, maar filosoof Rodante van der Waal is als vroedvrouw daarbij ook vaak getuige geweest van grensoverschrijdend gedrag. Ze promoveert momenteel aan de Universiteit van Humanistiek op de problematiek van geweld in de geboortezorg en de filosofie van de zwangerschap.

Omarm je imperfecties. Doe minder. Als je niet in het systeem past, ligt dat niet aan jou, maar aan het systeem. De boeken van schrijver Marian Donner zijn een verademing in deze tijd waarin je jezelf alsmaar moet verbeteren met dingen als yoga en mindfulness, en waarin je als werknemer vooral zo efficiënt mogelijk moet zijn.

"Psychedelica hebben mijn ogen geopend," vertelt neurowetenschapper Michiel van Elk in zijn boek Een nuchtere kijk op psychedelica. Het voelde alsof er een venster in zijn ziel openging, waardoor emoties rauwer binnenkwamen. Van Elk werkt als universitair hoofddocent aan de Universiteit van Leiden, waar hij onderzoek doet naar psychedelica.

"Mijn seksualiteit is van mij, en niet stof voor jouw grap," schrijft feminist en journalist Milou Deelen in maart 2017 op haar Facebookpagina bij een video over slutshaming. Het filmpje gaat viraal, wordt honderdduizenden keren bekeken en besproken in bijna alle landelijke media. Het zorgt voor een ommekeer in haar leven.

Tijdens de opnames van televisieprogramma Paradijs Canada werd onderzoeksjournalist en schrijver Emy Koopman hopeloos verliefd op haar fixer, terwijl haar partner thuis in Nederland zat. Het is het begin van een emotionele affaire waar ze maar geen punt achter kan zetten en die ze gedetailleerd beschrijft in haar autobiografische boek Tekenen van het universum. Ze spreekt met Floortje Smit aan de hand van muziek in Brainwash Zomerradio. Dit is een verkorte weergave van dat gesprek.

Brainwash Zomerradio met fotograaf Lieve Blancquaert over onder andere haar serie Let's talk about sex, over seks, liefde, (on)trouw en seksueel geweld.

De media krijgen de schuld, of het ligt aan de etniciteit of de religie van de daders. Maar we benoemen nooit welke mensen écht de grootste veroorzakers zijn van sociale problemen: mannen. En dat is gek, zegt feminist en oprichter van stichting Emancipator Jens van Tricht. Want volgens hem is er een directe relatie tussen ons beeld van mannelijkheid en maatschappelijke ellende.

Mensen die buiten de witte, heteroseksuele mannelijke norm vallen worden achtergesteld in de geneeskunde. Sociaalwetenschapper Alana Helberg-Proctor over het gevaar van raciaal denken in en het belang van diversiteit en inclusie.

Dikke mensen zijn ongezond en moeten iets doen aan hun gewicht. Dat is tenminste het idee in de dieetcultuur waarin we leven. Psycholoog en diëtist Femke Buwalda wil af van vooroordelen over dikke mensen en laat zien dat gezondheid van veel meer factoren afhangt dan gewicht of omvang.

Bernardine Evaristo won in 2019 de Booker Prize voor Girl, Woman, Other. In Brainwash Bits vertelt ze hoe belangrijk het was dat zij als vrouw van kleur die prijs won en hoe ze gekomen is waar ze nu is. Wat kunnen we leren van haar doorzettingsvermogen?

Hoe kun je het beste omgaan met iemand in je omgeving die dement wordt? “Tuimelen”, zegt theatermaker Adelheid Roosen. En niet focussen op wat iemand verliest, maar op wie iemand wordt. Ze is ervaringsdeskundige: haar moeder kreeg Alzheimer.

Werk emancipeert niet en biedt geen zekerheid. Volgens socioloog Marguerite van den Berg is het tijd om radicaal anders over werk na te denken.

Vechten voor je land: een ver-van-je-bed-show, of wordt het misschien ooit realiteit? Na de Russische inval in Oekraïne is die vraag opnieuw relevant. De NAVO breidt flink uit en met Poetin als gemeenschappelijke vijand wordt er weer geïnvesteerd in defensie. Wakkeren de ontwikkelingen een nieuw gevoel van patriottisme aan? We vroegen het aan cultureel antropoloog Tine Molendijk.

Kijk de Brainwash Special terug

Op 1 juli is het Keti Koti, de herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij in 1863. Voor Mercedes Zandwijken en Machiel Keestra is dat vooral een dag om in gesprek te gaan over de doorwerking van de slavernijgeschiedenis in het heden. Ze organiseren de Keti Koti Dialoog Tafel

Onderzoeker Renée Frissen hoopt dat de opvang van Oekraïners leidt tot nieuwe inzichten over migratie en integratie.