Artikelen

Het internet. Het zou de wereld democratischer, eerlijker en opener maken. Maar van al die idealen is het tegendeel bewaarheid geworden, ziet ook internetexpert en oud-Europarlementariër Marietje Schaake. Maar: het tij is te keren.

Te lang duurde het, een jaar dat velen liever hadden overgeslagen. Maar 2020 is meer dan corona en mondkapjes. Genoeg om op terug te kijken. We vroegen denkers om een brief te schrijven aan het jaar dat (bijna) achter ons ligt. Deze keer filosoof Stine Jensen.

Niet het idee dat het beter zal worden, maar stilstaan bij de klimaatramp die zich om ons heen voltrekt. Volgens filosoof Lisa Doeland kunnen we alleen dan onze verantwoordelijkheid nemen.

Het jaar dat te lang duurde, dat velen liever hadden overgeslagen. Maar 2020 is meer dan corona en mondkapjes. En dus kijken we terug. We vroegen denkers om een brief te schrijven aan het jaar dat (bijna) achter ons ligt. Storyteller en documentairemaker Emma Lesuis over 2 juni 2020, ook wel: #blackouttuesday.

Wie goed verdient, zal wel hard gewerkt hebben. Toch? Hebben succesvolle mensen hun succes aan zichzelf te danken? Of is het leven een casino en hebben ze vooral geluk gehad? Filosoof Michael Sandel in discussie met Nederlandse millennials over meritocratie, het ideaal van een samenleving waarin iedereen op zijn eigen verdienste wordt beoordeeld en beloond.

‘De kloof tussen kansrijk en kansarm wordt steeds groter in Nederland’, zegt geograaf en journalist Floor Milikowski. In krimpgebieden is het niet alleen economisch zwaarder, maar verdwijnen ook de supermarkten, de scholen, en ziekenhuizen. In zo’n klein land als Nederland zouden de verschillen in gezondheid en welvaart niet zo extreem hoeven zijn. In haar boek Een klein land met verre uithoeken beschrijft ze de ongelijke kansen in een veranderend Nederland als een gevolg van beleidskeuzes. Tijd voor een nieuwe visie, dus.

Filosoof Stine Jensen legt denkers langs de seculiere meetlat. Waar geloven ze in, als niet in God? Deze aflevering: dominee en ondernemer Ruben van Zwieten.

Wat zeggen de drie beste films van 2020 over een jaar waarin we werden geconfronteerd met eenzaamheid, angst en de vraag: hoe ver moet je jezelf wegcijferen voor een ander?

Ieder jaar kijkt schrijver en radiomaker Nikki Dekker weer meer uit naar kerst. Maar al is de boom opgetuigd, het kerstonbijt klaargezet en al hebben we onszelf mooi gemaakt voor dit moment, er is iets wat zich niet laat regisseren.

Niet winst en groei moeten het doel zijn van onze economie, maar het algemeen belang. Want zoals het nu gaat, is volgens econoom Christian Felber de wereld op zijn kop.

Na een flinke schare mediawetenschappers, zijn de laatste tijd ook overheden en techreuzen doordrongen van het risico van hoaxes en deep fakes voor democratie en verdienmodellen. In de afgelopen maanden, waarin het nieuws beheerst werd door COVID19 en de Amerikaanse verkiezingen, werd duidelijk hoe belangrijk betrouwbare informatie is. Maar zit de angel van 'the fake' wel enkel in misleiding?

In Nederland waart het angstbeeld van de eenzaamheid, vooral tijdens kerst. De vraag is of het land deze crisis het hoofd kan bieden met wapens uit het volksaard-arsenaal: compassie, gemeenschapszin en vooral: 'gezelligheid'.

De afkeur tegen oudere vrouwen en seks is niet alleen een sociaal-maatschappelijk fenomeen. Ook de biologie wijst het af. Andere zoogdiervrouwtjes zijn tot hun dood vruchtbaar, maar het vrouwtjesmens wordt geconfronteerd met een vooralsnog onverklaard fenomeen: de overgang.

Praten we eindelijk een keer over het slavernijverleden, is dat gesprek doorspekt van drogredenen en dooddoeners. In Brainwash Talks scheidt historicus Karwan Fatah-Black feit van fictie.

Tot voor kort zou hij het nooit zo hebben gezegd, maar nu denkt historicus en oud-politicus Zihni Özdil: heb ik het wel bij het rechte eind? Vroeger twijfelde hij helemaal niet. Met tomeloze ambitie richtte hij zich op zijn academische en politieke carrière, en het verbeteren van de wereld. Nu vraagt hij zich af of dat een manier was om zijn eigen demonen niet onder ogen te hoeven komen.

Kunstenaar Renzo Martens wil een palmolieplantage gentriciferen. Kunstenaar Bart Eysink Smeets brengt een hunebedsteen terug naar Scandinavië. Hun ambitieuze projecten laten zien hoe moeizaam de wereld zich laat veranderen, maar dat je met een beetje verbeelding de stroom toch iets kunt verleggen.

Het wordt 'de zaak van de eeuw' genoemd: de klimaatzaak tegen Shell die deze week van start is gegaan. Samen met zes andere organisaties en ruim 17.000 mede-eisers ging Milieudefensie naar de rechter, omdat ze vinden dat het bedrijf meer moet doen om klimaatverandering tegen te gaan. Theatermaker Rebekka de Wit volgt de zaak op de voet. Samen met Anoek Nuyens staat ze in het theater met de voorstelling De zaak Shell, over de vraag wie de verantwoordelijkheid voor klimaatverandering moet dragen.

De mysterieuze monolieten die zijn opgedoken in de woestijn in Utah en op een bergtop in Roemenië illustreren onze zucht naar transcendentie: het geloof in een hogere macht die we niet kunnen begrijpen, schrijft filmjournalist Gawie Keyser.