Main character van het leven

Wat is het onderscheid tussen Main Character Syndrome en Main Character Energy?

Eva: “Iemand een Main Character noemen is een compliment, want dat betekent dat iemand een bepaalde energie om zich heen heeft hangen. Het beste is als de mensen met die Main Character Energy dat niet van zichzelf weten. Het is dan geen spelletje, maar zit in hoe iemand zich gedraagt: met warmte en eigenheid. Tegelijkertijd is het ook een belediging, omdat het kan verwijzen naar iemand die heel egocentrisch of ijdel is.” 

Simon: “Main Character Energy kan leuk zijn om te hebben, maar Main Character Syndrome is het leven zien als een verhaal waarin je zelf het hoofdpersonage bent. Wanneer ik dat hoor, heb ik twee tegengestelde reacties die in me opkomen. Enerzijds kun je denken dat het leven geen verhaal is; het leven is echt. Maar aan de andere kant kan je niet het verhaal van iemand anders leven. Natuurlijk ben je dan de hoofdpersoon in je eigen verhaal.

Bij een syndrome wordt het een aandoening. Dan kom je op een punt dat je jezelf zo erg als hoofdpersoon gaat zien dat het negatieve gevolgen heeft voor jou en de mensen om je heen. Je bekommert je dan bijvoorbeeld niet meer om de ‘bijrollen’ in jouw leven.”

In hoeverre is het Main Character Syndrome anders dan narcisme?

Eva: “Ik zie de laatste tijd veel video's online voorbij komen waar mensen boven hun eigen leven gaan hangen en als een narrator over hun leven vertellen. Dat is ijdel, maar die herhaling werkt ontzettend goed op sociale media. Mensen weten dat dit goed werkt voor de algoritmes en doen daarom vaak expres hetzelfde format na. Je juist voegen naar anderen is wat al die kijkers oplevert. Ik vraag me af hoe ijdel dat is. Iemand die heel ijdel en heel eigen is, doet zo’n format niet na.”

Simon: “De officiële definitie van narcisme weet ik niet, maar als ik denk aan wat een narcist is, is dat iemand die verliefd is op zichzelf. Je zou dat nu misschien van iedereen kunnen zeggen, want we zijn zo met onszelf bezig. Toch denk ik dat het meevalt. We zijn vooral bezig met Do it for the plot-denken, waarbij we ook negatieve dingen gaan romantiseren. Het hele fenomeen van het leven als een verhaal zien waarin alles iets met het plot te maken heeft, is iets wat je ook kunt gebruiken om een heel negatief zelfbeeld mee te cultiveren.” 

Wat heeft het Main Character te maken met avonturen?

Simon: “Avontuur is een obsessie die we in onze cultuur hebben. We grijpen graag naar activiteiten die avontuurlijk kunnen zijn. Ik heb het idee dat alles een avontuur kan zijn, zolang het maar betekenisvol is op een bepaalde manier: van backpacken over de wereld tot een epische avond uit. We zijn continu bezig ons leven groots en meeslepend te maken. Iets vrijblijvends, zoals het alledaagse leven, is saai. In een avontuur staan er zaken op het spel en zijn er gebeurtenissen waar je ook een levensles uit leert wat ertoe doet voor jouw plot.” 

Zitten er ook voordelen aan jezelf als de hoofdrol van je eigen leven zien?

Simon: “Het ligt eraan wat je als voordelen ziet. Het hele idee van storytelling is heel belangrijk geworden, zoals je dat ziet bij personal branding. Wanneer jij jouw verhaal beter kan vertellen, dan kom je verder in het leven. Als je in die lijn van denken meegaat, dan is Main Character Energy heel goed. Want dan bereik je meer in het leven en maximaliseer je wat je met het leven kan doen. Dat wordt problematisch als dat ten koste gaat van andere mensen.” 

Eva: “Ik denk dat het een positief effect is op het moment dat mensen door hebben dat ze niet alleen hun eigen leven positief kunnen beïnvloeden, maar ook dat van andere mensen en de wereld om hen heen. Het feit dat je doorhebt dat je invloed hebt kan dan juist iets goeds zijn.”

Waar ligt dan de grens tussen Main Character Energy uitstralen en navelstaren?

Eva: “Op het moment dat alle energie alleen op jezelf gericht is, wordt het kernloos. Het essay On Self-Respect van Joan Didion biedt inzichten. Zij schrijft dat het begin van zelfrespect het einde van onschuld is. Op het moment dat je doorhebt dat alles wat jij doet je niet alleen dingen oplevert, maar ook dingen kost, ga je je op een hele andere manier tot de wereld verhouden. 

Als je niet bezig bent met het ontwikkelen van de positieve kwaliteiten van jezelf, maar je constant spiegelt aan hoe de wereld er om je heen uitziet en op jou reflecteert, dan word je een akelig en kernloos mens. 

Het begint allemaal met het ontwikkelen van een sterke kern — het vinden van je eigen Main Character. Daarna komt de volgende stap: hoe kun je al het goede dat je in jezelf aan het opbouwen bent, inzetten voor de wereld om je heen? Ik ben een beetje bang dat we vaak blijven hangen in die eerste stap.”

Is Main Character Syndrome een genderkwestie?

Simon: “In de klassieke verhalen hebben we het vooral over mannelijke helden. Verhalen over vrouwelijke helden zijn in het grotere plaatje ondergesneeuwd door de mannelijke Main Characters in de wereldliteratuur en later in de films en de televisieseries. Dat heeft te maken met het idee dat iedereen een rol speelt in het verhaal van de held. In dat verhaal zijn vrouwen de moeder, verleidster of degene die gered moet worden.

De serie Sex and the City kun je zien als tegenreactie hierop. Hoofdpersonage, Carrie Bradshaw, schrijft een column over haar eigen leven met thema's die vaak typisch vrouwelijk zijn. Toch is deze tegenreactie een schijnbeweging, want ook hier is zij als vrouw zich aan het aanpassen aan een plaatje wat uiteindelijk voor anderen bedoeld is."

Eva: “Wanneer boeken of films door vrouwen worden gemaakt, wordt er vaak gevraagd in hoeverre de hoofdpersoon op haar lijkt. En in hoeverre lijkt het verhaal op haar eigen leven? Bij mannen is dit niet het geval, terwijl mannen ook al heel lang autofictie maken. 

Het zit al honderden jaren in de cultuur om verhalen te vertellen die deels op je eigen leven gebaseerd zijn of waar een hoofdpersoon een verhaal over zichzelf vertelt. Bij het voorbeeld van Sex and the City vraag ik me af of iemand die onverholen haar eigen ervaringen aan het vertellen is Main Character Syndrome heeft?” 

Simon: ”Ik denk dat het Main Character Syndrome wordt wanneer het een moeten wordt; een moeten van de buitenwereld of een moeten van jezelf. Als je jezelf niet continu als Main Character ziet, dan heb je het gevoel de regie te verliezen. Dan wordt je geconfronteerd met het feit dat het leven niet altijd het mooie plaatje is wat je op sociale media ziet.”

Wat zijn de redenen dat je in onze cultuur bijna gedwongen wordt om de hoofdpersoon te spelen, ook als we dit niet willen?

Simon: “Dat heeft te maken met het gevoel van verantwoordelijkheid. Wij hebben ons in de tweede helft van de 20e eeuw, op allerlei manieren, vrijgevochten. Dat heeft ons meer mogelijkheden gegeven om het leven in te richten, maar ook meer identiteiten die je kan aannemen. Langzamerhand is dat gekaapt door het idee dat je iets van je leven moet maken. 

Het interessante is dat het opgeven van het idee dat alles betekenis moet hebben en dat je in de schijnwerpers moet staan, juist kan leiden tot meer vrijheid en authenticiteit. Je krijgt de mogelijkheid om je leven te leiden, los van al die keurslijven die verteld worden door sociale media.”

Wat zouden jullie aan mensen willen meegeven die zichzelf herkennen in dat doorgeschoten?

Eva: “Ik zou zeggen: lees On Self Respect van Joan Didion, want dat gaat heel erg over karaktervorming en wat er gebeurt als je te veel naar andere mensen kijkt in plaats van naar jezelf. En ik heb momenteel een heel saai advies: kijk om je heen. Daarmee bedoel ik niet dat je meer media moet consumeren. Kijk wat je interessant vindt aan mensen en wat je graag van ze zou leren in plaats van wat je graag zou kopiëren.”

Simon: “We leven in een tijd waarin er een ongekend aantal verhalen zijn, dus we moeten kijken of we niet alleen maar bezig zijn met dat er een verhaal moet zijn. Wil je de hoofdpersoon zijn van een verhaal dat weer hetzelfde cliché is? Is dat de beste manier om jezelf te zijn? Ik denk het niet.”