Artikelen

'Kies bewust', 'koop biologisch', 'wees milieuvriendelijk': consumeren wordt steeds vaker gezien als een morele daad. Met de portemonnee in de hand koop je een betere wereld. Al valt daar nog wel iets op af en aan te merken.

Hoe verschillende we ook zijn, toch kunnen we samenleven. Antropoloog Margaret Mead heeft met haar onderzoek overal ter wereld het zelfbeeld van de westerse mens radicaal veranderd. Ook dat van antropoloog Jitske Kramer. In Brainwash Talks geeft Kramer een vlammend pleidooi voor verbinding.

Zijn wie je echt bent, los van de perceptie van anderen. Daar is strijd voor nodig, ontdekte filmjournalist Gawie Keyser toen hij uit Zuid-Afrika naar Nederland kwam.

Sinds vorige week heeft Frankrijk er een held bij: Mamoudou Gassama, de Spiderman van Parijs. De 22-jarige Malinees redde een vierjarig jongetje en werd beloond met de hoogste onderscheiding van zijn stad, en een verblijfstatus. Tot ver buiten Frankrijk liep men met hem weg. En daarin maken we een aantal begrijpelijke denkfouten.

Individualisering, globalisering en technologisering: hoe te leven als alles voortdurend verandert en onzekerheid de enige zekerheid is? De Poolse socioloog Zygmunt Bauman bood tijdgeestonderzoeker Farid Tabarki een houvast. In Brainwash Talks leert Tabarki je de onzekerheid te omarmen.

Een ander helpen oversteken, een dakloze kleingeld geven, of iemand ondersteunen bij zijn huiswerk. Altruïsme, dus. Er zijn mensen die zeggen dat het niet bestaat, dat er altijd een zeker eigenbelang schuilt in het helpen van een ander. Al is het maar om het goede gevoel dat je eraan overhoudt. Filosoof Jelle de Boer deed er onderzoek naar en komt tot de conclusie dat er niets egoïstisch is aan altruïsme.

Het lukt kunstjournalist Thomas van Huut niet om het huwelijk van de eeuw en het Eurovisiesongfestival te ontwijken, deze maand: evenementen waarvan we collectief verbeelden dat ze van groot belang zijn. Het doet hem denken aan een kunstwerk dat hij zag in het Frans Hals Museum.

Filmjournalist Gawie Keyser bekeek de onlangs verschenen film The Death of Stalin, en ontdekte een opvallende paradox met de MH-17-leugens van Poetin.

Wat doe je als je iets wilt verbieden, maar dat niet hardop durft te zeggen? Omdat je geen zeikerd wilt zijn, of niet preuts wilt overkomen. Een slimme strategie is dan aanverwante zaken verbieden, liefst onder het mom van veiligheid en eigen bestwil. Sekswerkers weten daar alles van, stelt Linda Duits over het pooierverbod.

Mamoudou Gassama werd, na het redden van een vierjarige jongetje, een nationale held in Frankrijk. De Malinees kreeg zijn verblijfsvergunning en een baan bij de brandweer. Hartverwarmend, of willekeur, vraagt Stephan Sanders zich af.

In een poging tot een eenduidig, nationaal verhaal te komen, grijpen politici steeds vaker terug op joods-christelijke waarden. Politiek filosoof Tamar de Waal onderzoekt of er een verhaal is dat inclusiever is.

De Marokkaanse schrijver Fatima Mernissi is het boegbeeld van het moslimfeminisme en de held van journalist Fidan Ekiz. Ze bekritiseert de ondergeschikte positie van de vrouw in islamitische samenlevingen en is actueler dan ooit, zeker nu ook de mannen meedoen. Ekiz over haar held en het nieuwe moslimfeminisme.

Historicus Lotfi El Hamidi groeide op in een boekarme omgeving. Pas op late leeftijd kwam hij in contact met literatuur, met Shakespeare. Dit is wat klassieker Othello hem leerde.

In Ray Bradbury's klassieker Fahrenheit 451 valt de mens, verdoofd door media en digitalisering, ten prooi aan manipulatie op grote schaal en, uiteindelijk, aan fascisme. Een nieuwe filmversie, momenteel te zien bij HBO maakt het verhaal akelig actueel. Kunnen we het tij nog keren?, vraagt filmjournalist Gawie Keyser zich af.

Zes jaar geleden besloot Hans Hillen, minister van Defensie in het Kabinet Rutte-I, dat de marinierskazerne in Doorn verplaatst moest worden naar Vlissingen, waar een gloednieuw gebouw de ruim drieduizend militairen een beter onderkomen zou bieden. Lang bleef het stil, maar afgelopen week barstte de bom. Dit zijn de drogredenen waarmee voor- en tegenstanders elkaar bestookten.

Voor jurist en schrijver Roxane van Iperen was een idee van de Franse filosoof Pierre Bourdieu een eyeopener. Het bracht haar tot een radicaal pleidooi voor solidariteit en gelijkwaardigheid. Want alleen onder die voorwaarde, kan een dubbeltje een kwartje worden.

Verkiezingen zijn een achterhaald model om het volk te laten spreken, volgens filosoof en historicus David Van Reybrouck. Er is een andere vorm nodig om burgers zeggenschap te geven over hun samenleving: loting. Dat zit zo.

Als mijn studenten ergens een hekel aan hebben, dan is het wel aan 'reflecteren'. Gezucht en gekreun hoor ik in de wandelgangen over reflectieverslagen, het formuleren van SMART-doelen en POP's (persoonlijk ontwikkelingsplan). Docent en socioloog Ruben Jacobs geeft ze geen ongelijk. Al dat reflecteren kent een schaduwzijde.