De kranten staan er de laatste tijd bol van: na meer dan een eeuw van alleenheerschappij komt het einde van de benzineauto steeds meer in zicht.

Natuurlijk gaat het over Elon Musk die met zijn Tesla 3 de wereld wil gaan veroveren, met een uiterst betaalbare volledig elektrische auto. Maar de conventionele autobedrijven doen ook steeds meer mee aan de groene revolutie in de auto-industrie. Zo kondigde Volvo onlangs als eerste grote producent aan dat zij vanaf 2019 alleen nog maar elektrische auto's gaan produceren. En ook vanuit de overheid wordt deze overgang naar duurzame transportmiddelen gestimuleerd.

Na India (2030), Noorwegen (2025), Frankrijk (2040) kondigt nu ook Groot-Brittannie (2040) een verbod op de verkoop van brandstofauto's aan. Kortom, het einde van de benzinemotor, en de toekomst van de elektrische auto, lijkt gegarandeerd.

Bijzonder imponerend was de video van Tesla die ik onlangs op hun website vond. De opname is gemaakt tijdens de onthulling van hun nieuwste model 3 dat een revolutie moet gaan ontketenen omdat het een zeer betaalbare, maar toch spectaculaire volledig elektrische auto is, want: het blijft Tesla, hè?

De tekst loopt door onder de video.

Elon Musk presenteert de nieuwe Tesla 3.

Net zoals Apple topman Steve Jobs een decennium geleden de iPhone presenteerde, zo deed Elon Musk in een zaal vol uitbundige Tesla fans aankondiging van de auto die de wereld gaat veranderen. Want het gaat Musk natuurlijk niet alleen maar om de lancering van het nieuwe model, maar om een wereldwijde revolutie in de transportsector te forceren.

Weg met de vervuilende benzinemotors, en op naar schone, 'zero emission' auto's! Om dat voor elkaar te krijgen wil Tesla 500.000 auto's per jaar van dit nieuwe model produceren, maar daar hebben ze wel heel veel batterijen nodig, want die auto's slurpen energie.

Elon Musk vertelt dat zij net zo veel lithium-ion batterijen nodig zullen hebben als er nu wereldwijd geproduceerd worden. Daarom hebben zij het heft in eigen hand genomen en de Gigafactory opgericht. Deze enorme fabriekshal in Nevada, van enkele vierkante kilometers groot, moet namelijk meer lithium-ion batterijen produceren dan ALLE andere fabrieken ter wereld tezamen! En ook nog eens met de beste technologie, waardoor deze batterijen het allerzuinigst en het allerkrachtigst zullen zijn. Aldus Musk.

De tekst gaat verder onder de foto.

Een rijdende Tesla (Foto: EPA, Tesla).

Deze Gigafactory wordt door Tesla gepresenteerd als een innovatieve en duurzame fabriek, compleet met zonnepanelen op het dak, waardoor het allemaal zo mooi past binnen Tesla's duurzame-energie-goed-weer-verhaal. Maar waar moet al dat lithium dan wel vandaan komen?

De meeste duurzame energie-opwekkers hebben nog steeds enorme hoeveelheden fossiele hulpbronnen nodig voor hun productie, installatie en onderhoud. Denk aan staal en olie voor windmolens, en silicium in zonnepanelen. Zo veel zelfs, dat de meeste groene energie-opwekkers nog steeds niet meer energie opleveren dan er ooit in is gestopt.

In zijn boek Green Illusions laat ingenieur en wetenschapssocioloog Ozzie Zehner er geen twijfel over bestaan. Het idee van schone energie is een illusie, want de vervuiling wordt van het westen verplaatst naar veelal de derde wereld. Zero emissions hier, ja, maar tonnen viezigheid daar. Al die fossiele hulpbronnen voor die duurzame energie-opwekkers moeten nog steeds gewonnen, gefabriceerd, en vervoerd worden. Het volledige duurzame energie discours komt hiermee op z'n kop te staan.

Terug naar de vraag waar Elon Musk zijn lithium vandaan wil halen, want hij heeft echt gigantische hoeveelheden nodig. Hoewel lithium over de hele wereld gevonden wordt, liggen de grootste voorraden in de zoutvlaktes van het Andes hooggebergte op de grens van Argentinië, Chili en Bolivia.

Vooral de Salar de Uyuni in Bolivia, de op één na grootste zoutvlakte ter wereld, moet in de groeiende vraag van lithium voor elektrische auto's gaan voorzien. Daar schijnt 70% van de wereldvoorraad aan lithium te liggen. Lithium wordt ook wel de nieuwe olie genoemd. Dit kan Bolivia van één van de armste, tot één van de rijkste landen van de wereld maken.

Nu hebben dit soort derde wereld landen wel vaker meegemaakt dat zij enorm rijk zouden kunnen worden van hun natuurlijke grondstoffen, maar vaak zijn westerse bedrijven er met de pot van door gegaan. Hooguit wordt een lokale elite rijk gemaakt, maar de lokale bevolking profiteert hier zelden van. Zij ziet enkel de schadelijke gevolgen van dit soort mijnbouw, in de vorm van ernstige milieuvervuiling in hun leefomgevingen.

De socialistische regering van Evo Morales wil vanuit dit perspectief niet de fouten maken die eerdere regeringen met de winning van tin en zilver gemaakt hebben, en probeert buitenlandse bedrijven zo veel mogelijk buiten de deur te houden. Maar het land ontbeert zelf de kennis en infrastructuur om de commerciële winning van lithium mogelijk te maken.

En dus zal Bolivia tegen zijn zin toch buitenlandse bedrijven en investeerders toe moeten laten om te kunnen profiteren van deze mogelijke goudmijn. Voorlopig zijn er slechts een paar pilot projecten met een Chinees en een Duits bedrijf gestart, dus het is nog even afwachten of Elon Musk wel grote hoeveelheden elektrische auto's kan gaan produceren. Hij is daarvoor afhankelijk van de zoutvlakte in Bolivia.

Het zou dus zo maar kunnen dat de opmars van de elektrische auto zal gaan stokken. Tenzij Bolivia het voor elkaar krijgt om een gunstige overeenkomst te tekenen met buitenlandse investeerders, waarbij de lokale bevolking en het milieu niet tekort worden gedaan. De geschiedenis stemt echter weinig hoopvol.

meer weten?

Bovenstaande tekst werd eerder uitgesproken door Jaron Harambam in Brainwash Radio, de verhalende nieuwsanalyse van Brainwash op NPO Radio 1. Elke laatste maandag van de maand, 20:30 tot 21:30 uur. Ook beschikbaar als podcast.