Misbruik in de sport is eigen aan het systeem

"Competitie is alleen mogelijk door elkaars technieken zoveel mogelijk te kopiëren. Dat houdt dus in: intimidatie, isolatie, dwang, controle en bedreiging."

• deel dit
• tweet dit

Als kind keek ik graag naar turnen op tv. Ik kom uit een sportfamilie en sporttelevisie was een verplichting waar ik niet onderuit kon. Turnen was zo'n beetje het enige dat ik niet met totale verveling en afkeer keek. In de jaren 80 domineerden de meisjes uit communistische landen. Oneerlijk, mopperde mijn vader dan. Die meisjes werden gedwongen tot een oneigenlijk trainingsregime waarmee 'wij' niet konden concurreren. Alsof topsport in Nederland een vrije keuze is.

Het regent klachten over misbruik in de topsport, waaronder het turnen. Die klachten zijn er al veel langer, maar dankzij de MeToo-beweging hebben veel slachtoffers de moed gekregen hun verhalen te vertellen. Die liegen er niet om. Coaches zetten aan tot constante grensverlegging en dat gaat automatisch gepaard met grensoverschrijding. Kinderen en pubers worden tot het uiterste gepusht, voordat ze op een leeftijd zijn waarop ze zelf kunnen beslissen.

Ouders spelen daarbij een belangrijke rol. We leven nu eenmaal in een sportcultuur en topsporters zien we als helden. Aan de top mogen sporten wordt gezien als een bovenmenselijke prestatie, zij die het bedrijven valt roem en verering ten deel. Dat kan alleen dankzij massamedia.

Media gedijen op sport op televisie, de hele televisiezomer hangt aan elkaar van evenementen die niets dan kijkcijfers en toerisme dienen. EK's, WK's, Olympische Spelen, het zijn allemaal voorbeelden van media events: gebeurtenissen die bedacht zijn met de media in het hoofd. Ze draaien om ceremonies, het aanwakkeren van groepssentimenten en het creëren van aansprekende persoonlijkheden in een arena. Het is een uiterst lucratieve sector, waarbij we zogenaamd 'for the love of the game' zaken als hooliganisme, schending van mensenrechten en zelfs slavernij accepteren.

En dus fysiek, geestelijk en seksueel misbruik. De regering wil nu dat er een breed, onafhankelijk onderzoek komt naar misstanden in de hele topsportwereld. Demissionair staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Blokhuis denkt namelijk dat manipulatie, chantage en vernedering ook in andere takken dan de turnsport voorkomt. Goh, zou het? Het systeem is immers navenant hetzelfde, of het nou om turnen, atletiek of voetbal gaat. Misbruik is eigen aan dat systeem, het huidige systeem kan niet bestaan zonder misbruik.

Tekst loopt door onder de afbeelding.

Foto: Eduardo Cano.

Een onderzoek naar de omvang van het probleem in plaats van naar de aard van het probleem is daarom een laffe respons van de overheid. Zeggen dat het gaat om incidenten is een manier van bagatelliseren, gekende voorbeelden voor de rechter laten komen doet niets voor de slachtoffers die onvermijdelijk in de toekomst gemaakt blijven worden. Het is het logisch gevolg van vervlogen dromen van ouders en financiële belangen van supranationalistische organisaties die democratische controle zijn ontstegen. Daar hebben toeschouwers in arena's en kijkers op de bank ook een aandeel in, en dus een verantwoordelijkheid te nemen.

Mijn vader had in zekere zin gelijk. Meisjes uit het Oostblok werden aan brute training onderworpen die je niets anders dan mishandeling kan noemen. In het 'vrije' Westen was het regime wellicht minder schaamteloos uitbuitend, maar competitie is alleen mogelijk door elkaars technieken zoveel mogelijk te kopiëren. Dat houdt dus in: intimidatie, isolatie, dwang, controle en bedreiging. Zo is een race to the bottom ontstaan. In plaats van ontsteld kijkt het publiek bewonderend naar de resultaten.