Meer brainwash: Over De denkers Radio Televisie Festival
Human Brainwash Podium voor verrassende ideeën
Menu
  • Trending
  • #Natuur & Milieu
  • #Liefde & Seks
  • #Kunst & Cultuur
  • #Filosofie
  • #racisme
  • #talks
Spring naar zoekresultaten
Toon filters
Categorie
Type
  • #Trending
  • #Natuur & Milieu
  • #Liefde & Seks
  • #Kunst & Cultuur
  • #Filosofie
  • #racisme
  • #talks
  • Meer brainwash
  • Over
  • De denkers
  • Radio
  • Televisie
  • Festival

Log in

Log in voor de meest verrassende ideeën voor hedendaagse vraagstukken.

doorgaan met facebook of
#kunst & cultuur

Deze kunstenaars helpen je te ontsnappen aan de drukte

Thomas van Huut — 3 jaar geleden
  • deel
  • tweet
  • app
  • link

"Hier worden ruimte en tijd strak in de houdgreep genomen, en zachtjes op hun rug stilgelegd."
  • deel dit
  • tweet dit

Collega's tetteren op kantoor over Homeland, zware vrachtwagens denderen door de straat, in de verte gaat met ferme klappen een heipaal de grond in: het kabaal lijkt soms niet te stuiten. Stilte is kostbaar; een goede noise-canceling koptelefoon kost honderden euro's. Helpen zal dat ook niet, zelfs geluidloos blijft de omgeving druk. Horendol kun je van die moderne grotestadssymfonie worden.

Gelukkig zijn er kunstwerken die erin slagen het lawaai te laten verstommen. In drie Nederlandse musea is de stilte op dit moment verpletterend.

In 1994 fotografeerde de Duitser Andreas Gursky een lege landingsbaan op Schiphol. Er is geen vliegtuig te zien: de baan is verlaten. Zijn foto van het geduldig wachtende asfalt nam Gursky vanuit een net zo lege wachtruimte: de heldere glazen wand tussen de toeschouwer en de landingsbaan dempt het tafereel zo mogelijk nog verder. De foto toont je lijnen, kleuren en herkenbare ruimtes, en verder is er niets.

Gursky's geruisloze luchthaven hangt in Huis Marseille in Amsterdam, op een tentoonstelling over de Düsseldorfer Schule. Kalme observatie komt bij Gursky niet uit het niets: de leden van deze Duitse fotografengroep zijn allen op een manier verbonden aan het kunstenaarsechtpaar Bernd (1931-2007) en Hilla Becher (1934-2015). Zij werden bekend met hun series strakke zwart-witfoto's van onbeduidende gebouwen als mijnschachten en watertorens. Ze probeerden ze zo objectief mogelijk vast te leggen: telkens vanuit dezelfde hoogte, en met hetzelfde licht.

Ze worden vervolgens gebundeld per type gebouw. Op de tentoonstelling in Huis Marseille is een serie van die 'typologieën' te zien. Fotografie is per definitie een techniek die beweging tot stilstand brengt, maar deze geduldige 'portretten' gaan verder. Hier worden ruimte en tijd strak in de houdgreep genomen, en zachtjes op hun rug stilgelegd.

De tijd afremmen door geduldig te registreren, dat is ook wat de Nederlandse fotograaf Rineke Dijkstra (1959) doet. Haar werk is nu te zien in Museum De Pont in Tilburg. Haar foto's zijn net als de typologieën haarscherp, en vaak in serie gemaakt (foto's van vrouwen vlak na de bevalling, strandportretten, een reeks portretten van een soldaat). Aan deze techniek van trage registratie voegt Dijkstra nog iets toe. De foto's lijken gemaakt in een soort van 'tussentijd'. Haar foto's lijken altijd op een onbewaakt moment te zijn genomen. Daardoor zijn haar foto's altijd in beweging; maar tegelijkertijd nooit haastig, altijd kalm.

Tekst loopt door onder de foto.

1522245070.jpg

Portretten door Rineke Dijkstra (foto: ANP/Matteo Bazzi)

Nog verder vertragen kan bij de Italiaanse schilder Giorgio Morandi, wiens stillevens van potjes, flesjes en vaasjes in zachte pasteltinten nu te zien zijn in Museum Belvédère in Heerenveen. Dat ze hier te zien zijn is op zichzelf al toepasselijk: het museum ligt in een uitgestrekt landgoed, aan het einde van een lange rechte weg tussen de bomen. Stilte ligt in deze streek voor het oprapen.

Een leven lang schilderde Morandi (1890-1964) stillevens van eenvoudige objecten op een tafel. Zelden verliet hij zijn geboortestad Bologna. Zijn werken zijn zacht, van kleur en van lijn: de kleurvlakken lopen geleidelijk in elkaar over. Hier is niet, zoals bij Gursky en Dijkstra, scherpte het doel, maar juist milde aandacht: wat ze met elkaar gemeen hebben is de concentratie die de werken uitstralen. De tijd die Morandi heeft genomen om op zijn doeken de werkelijkheid te spiegelen wordt tastbaar wanneer je ernaar kijkt. De uren strekken zich voor je uit op het doek.

Aandacht voor compositie, zachte kleuren, alledaags onderwerp: zoals het bij sommige muziek onmogelijk voelt om niet te gaan dansen, zo is het bij Morandi, Dijkstra en Gursky moeilijk om niet stil te zijn.

Nu je er toch bent…

…hebben we een verzoek. Steeds meer mensen lezen de artikelen op brainwash.nl, zijn geabonneerd op onze nieuwsbrief en podcast, kijken en luisteren naar onze programma’s op radio en televisie. Brainwash behandelt de grote vragen van nu. Om dat te kunnen blijven doen, hebben we jouw steun nodig.

We leven in een tijd van extremen. Een tijd waarin media vooral oog hebben voor tegenstellingen en conflict, terwijl de werkelijkheid vaak veel genuanceerder is. Brainwash helpt je om je kaders zelf in te kleuren. We geven geen pasklare antwoorden, maar onverwachte inzichten en vooral veel stof tot nadenken.

Brainwash is onderdeel van omroep Human. Zonder Human, geen brainwash.nl, geen nieuwsbrief, geen podcast, geen… Nou ja, je krijgt het idee. Word dus nu vriend van Human, dat kan al vanaf 7,50 euro per jaar − het duurt maar een paar minuten. Dankjewel!

Ja, ik word vriend van Human
avatar
Thomas van Huut

Kunstjournalist

  • deel
  • tweet
  • app
  • link
Meer weten?

Het werk van Andreas Gursky is te zien op de tentoonstelling Bernd, Hilla en de anderen / Fotografie uit Düsseldorf in Huis Marseille, Amsterdam tot en met 3 juni.

Rineke Dijkstra exposeert tot en met 22 juli haar foto- en videowerk in Museum De Pont in Tilburg.

De tentoonstelling Giorgio Morandi – Bologna is tot en met 10 juni te zien in Museum Belvédère, Heerenveen-Oranjewoud.

Like ons op facebook voor de meest verrassende artikelen

Fuck fame. Haal het uiterste uit jezelf.

Als je zeker weet dat je het uiterste uit jezelf haalt, dan is roem of reputatie eigenlijk helema…

Happy End laat de absurditeit zien van een leven zonder toekomst

Haneke's meest vileine truc is dat hij zijn camera op afstand neerzet en onverbiddelijk laat staa…

Stay connected! Het beste van brainwash.nl wekelijks in je mailbox. Meld je aan voor de nieuwsbrief.